Isı Etkisi
Yün uzun bir süre buhar kazanında sıcaklık altında ısıtıldığında yumuşaklığını kaybeder ve güçsüz hale gelir. 130°C de yapısı bozulur, sarıya dönüşür ve 300 °C de yanarak kömürleşir. Yapısı bozulduğu sırada, tüy yanmasına benzer, bir koku verir etrafa. Yün ateşten alındığında yanmaya devam etmez. Her bir lif bir kara kömür yumrusu gibi şekil alır. Bu yöntem yünün kimliğini belirleyen bir testtir.
Zaman Etkisi: Yün dikkatlice saklandığında çok ufak bozukluklar gösterir.
Güneş Işığının Etkisi: yün keratini güneş ışığının etkisi altında çürür. Bu yün koyunda kesilmeden önce başlayan bir yöntemdir. Yün içindeki sülfür, sülfürik aside dönüştürülür; lif solar ve sert bir dokunuş oluşturur, kuvvetini kaybeder ve boyama özellikleri etkilenir.
Kimyasal Özellikleri
Pamuk, keten, diğer bitki liflerinin temeli selülozken, yünün proteindir. Yünün özü olan keratin; hayvan vücudunda üretilen esas yapısı içerisindeki diğer proteinlere benzer. Yünün kimyasal yapısı, sadece tüy, saç ve boynuzdan oluşan yapılarda farklılık gösterir.
Kimyasal davranışı olarak proteinler selülozdan farklıdır. Kimyasal maddeler tarafından kolayca zarar görebilir, özellikle belirli tipler tarafından çevresel şartlara karşı dirence sahip değildir.
Kirlilik
Yün, koyundan üretildiği için türlü maddeler vardır üzerinde. Ham madde % 20 oranında veya daha fazla yağ ve % 12 oranında suint içerir. Daha ince yünler, en fazla doğal kirlilikleri içeren yünlerdir. Yün yağı; yün eğirilmeye başlamadan önce kaldırılır ve ticari olarak değerli bir maddedir.
Lonolin; kolestrol gibi tıbbi bir öneme sahip olan bir kaynak haline geldi.
Suint; koyun kuruduğu sırada terlerinden arta kalan başlıca tuzları oluşturur. Yüksek bir oranda potasyum tuzları içerir. |