Yün; mükemmel bir iplik eğirme karakterine sahiptir. Eğirildiği zaman, birbirlerini sıkıca yapıştırmak için lifleri büklümler yönetir. Çünkü, çok sıkıca bükülmeyen yün liflerden oluşan iplik, kısmen güçlüdür. Örneğin; örme yün çok gevşekçe eğrilebilir ve yine de tamamen yapışıktır. Yün lifinin büklümlüğünden ve ipin gevşekliğinden bir madde gibi sıcaklığı sorumludur. lif ısıyı çok iletmez, fakat gerçek yalıtkanlık kumaş içerisinde havaya engel olunarak sağlanır.
Yün büklümleri, yünlü kumaşların ve ipliklerin içerisindeki havayı yalıtarak yumuşak olmaya meyilli olduğunu anlatır. Yünün yüksek elastikliği ve içindeki maddeler kumaşı giyim sırasında ince hale getirir.
Yün liflerinin bükülmezliği ve elastikliği; yünlü kumaşların kırılmaya ve basınca karşı direncini arttırır. Lifler bozulabilir fakat orijinal şekline dönmeye meyillidir. Yün lifleri onbinlerce kez kopmadan geriye ve ileriye doğru kıvrılabilir. Yünlü takımların dirsekleri ve dizleri; tekrarlanan bükülmelere karşı koyabilir.
Suyun Etkisi
Yünün susuzluğu, en önemli karakterlerinden biridir. Su molekülleri yün içerisindeki uzun keratin molekülleri arasına girebilir, birbirlerini karşılıklı olarak kavrayan molekülleri gevşetebilir. Moleküller birbirlerine daha kolay taşınabilir ve yaş yün daha yumuşak ve daha plastik hale gelir.
Hazırlama
Yündeki suyun yağlanması; lif özelliklerindeki suyun görünüşünü etkiler sadece. Su, yün keratinine hücum ederek protein olan kimyasal yapısını değiştirir. Yün lifi uzadığı zaman, sarılan moleküller daha az kıvrılmış bir şekilde uzar. Uzama; kimyasal bağ ve çekim kuvvetleri tarafından kontrol edilir. uzama kuvveti kaldırıldığı zaman, bu yandaki bağlar deforme olan molekülleri tekrar orijinal kıvrılmış haline çeker.
Yün uzatılmış halinde tutulursa, moleküller arasındaki bağlar yıkılır ve yeni bağlar oluşturulur, bu yeni bağlar yünün uzamış halini tutmaya yarar. Lif sürekli bir düzen kazanacaktır.
Bu, normal kullanım sırasında şeklini kaybetmeyen yünlü kumaş ve kıyafetleri hazırlamak için geliştirilen temel pratik tekniklerdir. Tepkiler kopma içerir ve yün molekülleri arasındaki tekrar kurulan yandaki bağlar çoğunlukla su içerisinde önemli bir rol oynayan değişmez tepkilerdir ve sıcaklıklarını yükselten kullanımı hızlandırılır. |