Civciv Embriyonlarında Chondrodystrophy
Damızlık tavukların rasyonlarındaki manganez eksikliği embriyonik civcivlerde nutrisyonel kondrodistrofi olarak bilinen bir patolojik duruma sebep olur. Bu hastalık:
1. Bacaklarda kalınlaşma ve kısalma; kanatlarda kısalma,
2. Alt çenenin kısalması sonucu papağan gagalık durumunun ortaya çıkması,
3. Odemler (bilhassa boynun atlas ekleminin üzerinde),
4. Dışarıya çıkık karın (nispeten çok miktarda assimile olmamış yumurta sarısı nedeni ile),
5. Vücudun büyümesinde gelişememe, gibi semptomlarla karakterize edilir.
Manganez noksanlığında civcivlerde, tıyamin eksikliğinde görülen sinirsel semptomlar (ataksi) saptanmıştır. Bu durumda civcivlerde baş geriye bükülmekte hayvan devamlı yukarıya bakmak zorunda kalmaktadır.
Manganezin Biyokimyasal Fonksiyonları
Manganez, büyük kısmı mukopolisakkaritler (mucopolysacharide)’den ibaret olan kemik matriksinin gelişmesi için esansiyel olan bir elementtir. Normal beslenen civcivlere göre, manganez eksikliği gösteren civcivlerde, epifizyel kıkırdak dokusunun kondroitin sülfat kapsamı önemli derecede azalmaktadır. Mikroskop altında incelendiği zaman, manganez eksikliği gösteren civcivlerin kıkırdak dokusundaki ıntraselüler matriksin noksanlığı açık bir şekilde görülür.
Manganez, kondroitin sülfatın sentezi için zorunlu enzimik basamakların bir kaçında görev almaktadır. Ayrıca, manganezin, argınaz, sistein desulfhıdraz tiaminaz, karnosinaz, deoksiribonukleaz, enolaz, ıntestinal pronilaz ve glisil-L-Losin dipeptidaz gibi çok sayıda enzimin aktivasyonunda rol oynadığı yapılan ın vitro çalışmalar sonucu bildirilmiştir. Keza mitokandrilerde oksidatif fosforülasyon, yağ asitleri sentezi ve asetatların kolesterole dönüşmesi için de manganeze ihtiyaç olduğu öne sürülmüştür. Manganezin amino asit metabolizmasında oynadığı rol sadece arginaz gibi hidrolize enzimlerini aktive etmesinden ileri gelmeyip, aynı zamanda pridoksal fosfatın iştirak ettiği amino asitlerle şelat teşkil etmesinden de ileri gelmektedir. Amino asitlerin pridoksal fosfat ve manganezle teşkil edilen bu kompleksleri vücutta sadece amino asitlere göre çok daha hızlı bir şekilde nakledilmektedirler. Bu şekilde metallerin de naklinde amino asitlerin rolü açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Manganezce noksan rasyonlarla beslenen civcivlerin kemiklerde fosfataz aktivitesi belirli şekilde düşmekle beraber, manganezin kemik kalsifikasyonunda direkt olarak rol oynamadığı sanılmaktadır. |