30-01-2007, 09:10
|
#15 |
| Guest |
Bizde belirgin bir amaç için çıkmış ilk fikir gazetesi Hürriyet’tir. Ali Suavi’nin Ali Paşa’nın katledilmesini teşvik eden bir yazısından dolayı gazete hakkında dava açılınca, 3 Nisan 1870 tarihinden itibaren Cenevre2de çıkmaya başlamıştır. Ancak Ziya Bey burada on bir sayı çıkarabilmiş, 100. sayı basıldıktan sonra gazeteyi kapamıştır. Yurt dışında bulunan bu Genç Osmanlılar Ali ve Fuat Paşa’yı eleştiriyorlar, meşrutiyet yönetiminin ilanını istiyorlardı. Bu basının ihtilalci safhası başlamıştı. Namık Kemal 1869’da, Ziya ve Agah Efendi ise 1871’de Ali Paşa’nın ölümü üzerine vatana geri döneceklerdir.[1] TANZİMAT DÖNEMİNDE BASIN POLİTİKASI Basın hürriyeti kökeni kısmen yeni olan bir kavramdır ve denilebilir ki matbaanın icadından sonra ortaya çıkmıştır. O zaman basın hürriyeti nedir? Basın hürriyeti genellikle haber, fikir ve düşünceleri çoğaltıcı araçlarla, özgürce ifade edebilmek serbestisi şeklinde tarif edilmiştir. Buna göre basın hürriyeti haber, fikir ve düşünceleri serbest olarak toplayıp, yorum ve eleştirileri basabilmek, çoğaltabilmek ve yine serbest olarak dağıtabilmek haklarını içerir.[2] O zaman basın demokrasinin en büyük güvencesidir. Hükümetler basından yararlanırlar ancak bununla beraber basının en önemli görevi hükümetin faaliyetini, siyasi icraatını denetlemektir. Bu denetim bireyler içinde önemli bir güvencedir.[3] Ancak Osmanlı yöneticileri alışık olmadıkları bu denetim mekanizmasına katlanamamışlar, onun gücünden ürkmüşler ve başlangıçtan itibaren koydukları kanunlarla, çıkardıkları kararnamelerle basını kontrol altına almak istemişlerdir. Osmanlıda çıkan ilk gazeteler devlet eliyle çıkarılmış olup şahıs tarafından gazete çıkarmak girişimi söz konusu değildi. Bundan dolayı gazete çıkarma izni verecek veya çıkan gazeteleri denetleyecek herhangi bir kuruma ihtiyaç duyulmamıştı. Nitekim Agah Efendi’nin, Tercüman-ı Ahval için yaptığı başvuru Maarif Nezaretine olmuş ve gazete çıkarma izni de kendisine Maarif Meclisi tarafından verilmişti. Yapılan bu işleme göre 1864 Nizamnamesi çıkıncaya kadar gazete çıkarmak için formalitenin bu şekilde olduğunu göstermektedir. Yabancılar ise başvuruları Hariciye Nezaretine yapmaktaydılar.[4] |
|
|  |