3-Yapılışı
Genel olarak bütün anahtarlarda olduğu gibi, her kontaktörde her bir akım yolu veya faz başına bir çift kontak takımı vardır.Bunlardan birincisi sabit ve ikincisi hareketli kontaktır. Kontaktörün esas özelliklerinden birisi, devreyi çok sık açıp kapamak olduğundan, kontaktörlerde ana akım devreleri üzerinde bulunan ana kontakların önemi çok büyüktür. Akım devresinin kapanması söz konusu olduğu zaman, hareketli kontaklar, bir tahrik sistemi aracılığı ile sabit kontaklar ile temas haline getirirler. Söz konusu tahrik sistemi nadiren pnömatik ve genellikle elektromanyetiktir.
Elektromanyetik tahrik sistemi bir demir çekirdekten, bir bobinden ve bir yaydan oluşur. Demir çekirdek iki parçalıdır. Bunlardan birincisi sabittir ve kontaktör devresine monte edilmiştir. Hareketli kontaklar ise, hareketli demir çekirdek parçası aracılığı ile, ya doğrudan veya bir tahrik kolu üzerinden hareket ettirilirler. Sükünet halinde hareketli parça yay tarafından çekilmiş olduğundan, kontaklar açık durumda bulunurlar. Kontaktörün kumanda ettiği cihazın devreye sokulması arzu edildiğinde manyetik bobin, dışarıdan bir kumanda gerilimine bağlanarak uygulanır. Böylece elde edilen manyetik çekme kuvveti, yay kuvvetini yenerek hareketli kontakları sabit kontaklar üzerine bastırır ve akım devresini kapatır.Bobin uyarıldığı sürece de devre kapalı kalır .Şu halde manyetik kuvvet, hem kontakları kapatır ve hem de kapalı kalmasını sağlar. Kontaklar arasında iletimin iyi olması, aşırı ısınmayı önler ve ömürleri uzun olur. Bu sebepten kontak temasının iyi olması şarttır. Onun içinde belirli kontak basıncının bulunması gereklidir. Kontak basıncını manyetik çekme kuvveti oluşturur.Şu halde manyetik kuvvet bir taraftan yay kuvvetini yenecek ve diğer taraftan belirli bir kontak basıncını oluşturacak kadar büyük olmalıdır.
Kontaklarının kapanması, burada açıklandığı kadar kolay ve basit değildir. Zira bobinin uyarılması ile meydana gelen büyük manyetik çekme kuvveti etkisi ile kontaklar birbirine çarptıktan sonra geri sıçraması ve bu olayın mili saniye mertebesinde küçük zaman aralıkları ile tekrar ederek titreşimlerin baş göstermesi tehlikesi vardır. Her bir çarpma ve geri sıçrama küçük çaplı bir kapama ve tekrar açma arkı oluşturur. Ark, kontakların kısa zamanda harap olmasına yol açar. Çarpma ve titreşme olayına meydan vermemek için yay kuvvetinin manyetik çekme kuvvetini ve hareket eden kitlelerin dinamik kuvvetinin tam bir uyum içinde olmaları gerekir. Sıçramayı önlemek için kontaklar, yaylanabilen kontak taşıyıcılar üzerine oturtulurlar. Ayrıca nüvenin ön yüzünde küçük bir plastik pulcuk yapıştırılır. Böylece çekme anında artık mıknatısıyet etkisi ile paletin demir çekirdeğe yapışık kalması önlenir. Alternetif akımda çalışan kontaktörlerde, alternatif akımın değer ve yön değiştirmesi sonucu yön değiştirmesi sonucu çekme kuvveti değişimlerinin yaratacağı titreşimleri ve gürültüyü önlemek için, demir çekirdeğin ön yüzüne açılmış kanala bakır halka yerleştirilir.
Hareket eden manyetik devre parçasının hareket ekseni üzerine ayrıca bir çok yardımcı kontaklar daha yerleştirilir. Bunlar çeşitli yardımcı devrelere kumanda etmeye yararlar. Bu kumanda kontaklarından normalde açık kontaklara, kapatıcı kontak veya kapayıcı kontak, normalde kapalı kontaklara, açıcı kontak veya açar kontak denir. |