4.2. Tünel Açma Makinelerine Genel Bir Bakış
2 – 12 m arasında değişen çaplarda kazı yapabilecek şekilde tasarlanmışlardır. Bazı özel genişletme makineleri 3 m çaplı pilot kazı deliğini 15 m çaplı hale getirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu makinelerin uzunlukları 12 – 25 m arasındadır. TAM 3 ana bölümden oluşur. Kuyruk kısmı, gövde kısmı ve yüz kısmıdır. Kuyruk bölümü; kaplama tesisi için, konveyör tesisi için, platform için gerekli olan kaldırma kollarını içermektedir. Gövde bölümü; operatör çemberi, hidrolik ve elektrikli sistemleri, motorlar, jeneratörler, dişli sistemi ve çalışma platformu gibi üniteleri içermektedir. Kesici kafada değişik formasyonlar için farklı kesici uçlar kullanılmaktadır. Kesici tipte uçlar ve dişler yumuşak tip formasyonların kazılmasında kullanılmaktadır. Disk tipte keskiler tüm kayaç türlerinde ki kazılarda kullanılabilmektedir. Dış gövde, makinenin yapısına göre sayısı 2 – 8 arasında değişen demirleme ayakları taşır. Bu ayaklar kazı esnasında makineyi yerinde tutmakta ve sağ – sol yapmayı ayarlamaktadır. Ayrıca üst tarafında kazılmış olan malzemeyi arkaya nakleden bir bant bulunmaktadır. TAM ‘i üzerinde lazerli yön verme sistemleri ; kazı sırasında birçok makine parametresinin izlenmesine olanak veren izleme ve veri transferi sistemleri ile makine performansını otomatik olarak optimize eden PLC sistemleri kullanılmaktadır.
Tünel açma makinelerinin genellikle, metro, otoyol, demiryolu tüneli inşaatları ve maden ocağı galerileri yapımında büyük ölçekli işletmelerce kullanıldığı gözlenmektedir. Türkiye’de bu alanlardaki gelişme ve yatırımlar devam etmektedir.
Tünel Açma Makinelerinin (TAM) ilk uygulamaları ise roadheader ‘lardan sonra olmuştur. 1970 ‘lerden sonra teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak TAM ‘nin performansları senelere bağlı olarak artmaktadır. TAM bugün en sert formasyonlarda bile başarıyla kullanılmaktadır. Basınç dayanımı 2500 kg/cm2 olan bir granit formasyonunda, 7 m çapında bir makine günde kolaylıkla 8-9 m ‘lik kazı hızlarına ulaşabilmektedir.
|