Madencilik ve taşocakçılığı ürünleri ihracatı 1990'da 326, 1995'te 405 ve 1997'de 424 milyon dolar olmuştur. Sanayi ürünlerinde lokomotif sektör, dokuma ve giyim sanayi ürünleridir. Ortalama olarak Türkiye ihracatının üçte birden fazlasını bu alt sektör ürünleri oluşturmuştur. Daha sonra demir ve çelik sanayi ürünleri gelmektedir.
Yapılan bir çalışmaya göre (Togan, 1993), Türkiye ekonomisinde ithalat, 1970-1990 döneminde yılda ortalama %13,7 oranında büyümüştür. Temel mallarda bu oran %16,3, imalat sanayi ürünlerinde ise %11,9'dur. Bu büyüme oranları bize, temel mal ithalatı toplam ithalattan daha hızlı geliştiğini ve dolayısıyla ithalatta temel mallar lehine bir yapısal değişimin ortaya çıktığını göstermektedir. Aynı dönemde büyüme oranları kullanılarak belirlenen ithalatın trend değerleri ile gerçekleşme arasındaki fark trend değerlerinin yüzdesi olarak ifade edildiğinde, trend değerlerinden sapma temel mallarda %38, mamul mallarda % 15,7, ithalatta ise %22,8' dir. %20' nin üzerindeki değerler "büyük sapma" olarak istikrarsızlığı ifade ettiği için (Maizels, 1971) Türkiye'nin temel ve imalat sanayii malları ithalatı ile genel ithalatı kararlı değildir. Toplam ithalattaki istikrarsızlık, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan ve artışlardan kaynaklanmaktadır.
Türkiye'nin ithalatının sektörel gruplara göre dağılımı incelendiğinde, en önemli sektörün sanayi ürünleri olduğu görülmektedir. Sanayi ürünlerinin 1997 yılı içinde toplam ithalata oranı %85 olarak gerçekleşmiştir. Bu sektörde imalat sanayii ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Kimya, demir-çelik, makine, elektrikli makine ve cihazlar ve test araçları önemli kalemler arasındadır. Özellikle son yıllarda taşıt araçları ithalatında önemli bir artış gözlenmektedir. işlenmiş tarım ürünleri ithalatı da sanayi ürünleri ithalatında göreli olarak bir öneme sahiptir. Madencilik ve ocakçılığı sektöründe ham petrol ithalatı, gerçekten hem alt sektör ve hem de toplam ithalat içinde ağırlığını hissettirmektedir.
|