XIX. Yüzyıl’ın ikinci yarısında oluşan bir eğilim XX. Yüzyıl’da da sürdü ve ekonomik faaliyetin hacminde ve karmaşıklığında büyük bir sıçrama görüldü. Pek çok endüstri dalındaki küçük işletmeler giderek gelişen ve zenginleşen halkın talep ettiği malları en etkin biçimde üretebilecek büyüklükte çalışabilmekte ve para bulmakta zorlandılar. Bu ortamda yüzlerce ve hatta binlerce işçi çalıştıran modern anonim şirketler giderek daha fazla önem kazandılar.
Günümüzde Amerikan ekonomisi tek kişilik tek sahipli işletmeden dünyanın en büyük anonim şirketlerine kadar yayılan çeşitli teşebbüslere sahip olmakla övünmektedir. 1995’te Birleşik Devletler’de 16,4 milyon tarımsal olmayan tek sahipli işletme, 1,6 ortaklık ve 4,5 milyon anonim şirketi içeren toplam 22,5 milyon teşebbüs bulunmaktaydı.
KÜÇÜK İŞLETME
Yabancı ziyaretçiler ABD ekonomisinin hiçbir şekilde dev anonim şirketlerin egemenliği altında olmadığını öğrenince şaşırırlar. Ülkedeki bağımsız teşebbüslerin yüzde 99’u 500’den az işçi çalıştırmaktadır. ABD Küçük İşletmeler Yönetimi’ne (KİY) göre bahis konusu küçük teşebbüsler ABD işçilerinin yüzde 52’sini barındırmaktadır. 19,6 milyon dolayında Amerikalı 20’den az, 18,4 milyon 20-99 arasında ve 14,6 milyon da 100-499 arasında işçi bulunduran şirketlerde çalışmaktadır. Bunun aksine 500 ve daha fazla personeli bulunan firmalarda 47,7 milyon Amerikalı çalışmaktadır.
Küçük işletmeler Amerikan ekonomisinde sürekli bir hareketlilik kaynağı oluşturmaktadır. 1990-1995 arasında ekonomideki tüm yeni istihdamın dörtte üçünü yaratmışlardır ve bu da 1980’deki katkının çok üstündedir. Ayrıca ekonomiye yeni gurupların girmesine de yol açmışlardır. Sözgelimi kadınlar yoğun biçimde küçük işletmelerde çalışmaktadırlar. 1987-1997 arasında kadınların sahip olduğu işletme sayısı yüzde 89 artarak tahminen 8,1 milyona erişmiştir; kadınların elindeki tek sahipli işletme oranının 2000 yılında toplamın yüzde 36’sına ulaşması beklenmektedir. Küçük işletmeler aynı zamanda daha çok sayıda yaşlıyı ve yarım gün çalışmak isteyen kimseyi işe almak eğilimindedir.
|