Yine 1935 tarihli Sosyal Güvenlik Yasası ile yaratılan işsizlik sigortası da Sosyal Güvenlik’in aksine işsiz kalmış çalışanlara temel gelir yardımı sağlayan bir federal hükümet-eyalet hükümeti sistemi olarak düzenlenmiştir. İşten çıkarılmış ya da kötü davranış dışında başka nedenler yüzünden istekleri dışında işsiz kalmış çalışanlar belirli bir süre için ücretlerinin belirli bir bölümü alırlar.
Her eyalet kendi programını yürütmekte, ancak belirli federal kurallara uymaktadır. Yapılacak haftalık işsizlik ödemelerinin miktarı ve süresi geçmişte ödenmiş olan ücretleri ve işsizlik süresi göz önünde bulundurularak belirlenir. İşverenler kendi çalışanlarının işsizlik ve sigorta ödemeleri konularındaki deneyimlerine dayalı olarak kurulmuş bulunan özel bir fona vergi öderler. Federal hükümet de kendi çalışanlarının işsizlik sigortası vergisini belirler. Eyaletler gönençli dönemlerde fonlarda biriken fazla paraları ekonomik daralma günlerinde kullanabileceklerini umarlar; fakat, fonlar yetersiz kalırsa federal hükümetten borç alabilecekleri gibi vergi oranlarını da yükseltebilirler. İşsizlik yaygınlaşır ve eyaletçe saptanmış olan “tetik” düzeyin üzerinde kalırsa eyaletler işsizlik sigortası ödemelerinin süresini uzatmak zorundadırlar. Federal hükümet de ekonomik gerileme dönemlerinde işsizlik tırmanırsa sigorta ödemeleri süresinin uzatılmasına izin verir ve bu ek süre içinde yapılan ödemeleri genel federal gelirlerden karşılar ya da işverenlere yeni vergiler yükler. Bu gibi ek süreler federal harcamaları yükselttiği ve vergi arttırımlarına yol açabileceği için işsizlik sigortası ödeme dönemlerinin uzatılması sık sık politik sorunlara yol açar.
İŞÇİ HAREKETİNİN İLK YILLARI
Amerikan işçi hareketinin politik etkisini kazandığı ve pekiştirdiği 1930’ları izleyen yıllarda çalışanların yaşantılarını iyileştirmeye yönelik çok sayıda yasa kabul edildi ve programlar düzenlendi. Bahis konusu hareketin güç kazanması kolay olmadı ve Amerikan ekonomisindeki yerini alması için bir buçuk yüzyıldan fazla süren bir çaba gösterilmesi gerekti.
Başka ülkelerdeki gurupların aksine ABD sendikaları mevcut serbest teşebbüs sistemi içinde çalışmayı yeğlediler ve bu strateji sosyalistleri düş kırıklığına uğrattı. Amerika tarihinde bir feodalite dönemi geçirilmemişti ve pek az sayıda birey de bir sınıf çatışması içinde olduğuna inanıyordu. Bunun yerine işçilerin çoğunluğu yaşantılarını iyileştirme yolunda diğer bireylerle aynı hakları elde etmeye çalıştıklarına inanıyorlardı. Sınıflar arası düşmanlığın azalmasına yol açan bir başka gelişme de ABD’de hiç olmazsa beyaz erkek işçilerin oy kullanma hakkını diğer ülkelerdekilere oranla daha önce kazanmış bulunmalarıydı.
|