AVRUPA BİRLİĞİ’ NİN ENERJİ KAYNAKLARI
Avrupa Birliğinin altı kurucu atası enerjinin önemini kabul ederek enerji kaynaklarını en iyi şekilde yönetmek için bir çerçeve oluşturma gereksinimini hissettiler. Böylece 1951’de Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurularak günümüze dek sürmüş olan Avrupa politik bütünleşmesi başlatıldı. 1958’de ise Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nu (AAET) ve Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu (AET) kuran anlaşmalar imzalandı. O dönemden beri enerji politikası da ekonomik bütünleşmeye paralel olarak gelişmiştir.
1973'teki ilk petrol bunalımından önce, AB Üyesi Devletler, gelişmiş ülkelerin çoğu gibi, enerji tüketimlerinde tutumsuz davranıyorlardı ve ithalata aşırı bağımlıydılar. Petrol bunalımı, enerji arzını dış şoklardan koruyacak bir stratejiye ihtiyaç olduğunu gösterdi.
1980'lerde bir başka ilgi konusu ortaya çıktı: çevre. Çıkarımdan kullanıma kadar, mevcut enerji sisteminin küresel çevreye çok zararlı olduğu genel olarak kabul edildi. Çevreyi tehlikeye atmadan enerji sistemlerinin nasıl yeniden yönlendirileceği konusu, önemli bir soru haline geldi ve bugün de halen öyledir.
1980'lerin sonunda, Avrupa Birliği yeni bir eğilimle karşı karşıya geldi: enerji piyasaları serbestleşme yönünde ilerliyordu. Bu bağlamda, ülkeler arasında parçalanmış mevcut piyasaların bütünleştirilmeleri gerekliydi. Enerji iç pazarı, artan rekabetin odağı haline geldi.
Bütün bu düşünceler, 1995 yılında kabul edilmiş olan ve AB enerji iç pazarı için genel ilkeleri ve hedefleri ortaya koyan "Avrupa Birliği için bir enerji politikası" başlıklı niyet bildirgesi (White Paper / Beyaz Kitap?) tarafından yansıtılıyordu. Enerji arzının güvenliği, çevrenin korunması ve genel rekabet gücü, AB enerji politikasının en önemli hedefleridir. Buna paralel, sosyal ve ekonomik kaynaşma, yaşam kalitesi, istihdam yaratılması ve bölgeler arasında dayanışmanın geliştirilmesi de dikkate alındı.
Beyaz Kitap, üç kurucu antlaşmada ve Avrupa Birliği Antlaşması'nda yer alan enerji konusunda AB'nin bütün mevcut yetkilerini birleştiriyordu. Yetki ikamesi ilkesine göre, ancak ulusal politikalar ticaret önünde engeller yaratabildikleri veya AB amaçlarına erişilmesini önleyebildikleri durumlarda AB eylemleri söz konusu olacaktır. |