02-02-2007, 08:38
|
#2 |
| Guest |
DEVŞİRME USULÜ NEREDEN VE NEDEN ÇIKMIŞTIR? Devşirmenin başlama sebepleri şunlardır:[1] 1) Yıldırım Beyazid’in Ankara mağlubiyetinden sonra fetihlerin duraklaması, hatta geçici olarak gerilemesi sebebiyle yeniden esir elde edilememesi acemi oğlan ihtiyacını artırmıştır. 2) Osmanlı Devletinin en önemli ordusundan Yeniçeri teşkilatında görev almak için Müslüman ve Hıristiyan her çevreden talepler gelmeye başlamıştır. 3) Gayrimüslimlerin askerlik edemeyişleri ve buna karşı cizye vergisi ödemeleri söz konusu olduğundan gayrimüslimler ve özellikle Bulgar-Arnavut, ve Ermenilerin Bosnalı ve Ermenilerin Osmanlı ordusunda görev alma arzuları gittikçe artmıştır. DEVŞİRMELER Saray hizmetleriyle bostancılıkta ve yeniçeri ocağında istihdam olunmak üzere toplanan Hıristiyan çocukları hakkında kullanılır bir tabirdir.[2] Bu hizmetler daha önceleri esirlere gördürülürdü. Esirler I. Murat zamanında kurulan ve “acemi ocağı” adı verilen ocakta yetiştirilmekteydiler. Miktarları yeniçeri ve acemi ocakları kadrosuz adetlerini öğrenmek üzere ikişer filori’ye Anadolu’daki Türklerin hizmetlerine verilir, sonra alınarak muhtelif hizmetlerde kullanılırlardı.[3] Devşirme suretiyle Hıristiyan çocukların alınması ve bunlardan muhtelif hizmetlerle askerlik işlerinde istifade olunması esirlerin azaldığı zamanlarda duyulan zaruret sevkiyle başlamıştı. Yıldırım ile Timur arasındaki Ankara muharebesinden sonra Osmanlı istilası, muvakkat bir zaman için durmuş ve mücadele ve saltanat kavgası yüzünden, askere olan ihtiyaç sebebiyle II. Murat zamanında devşirme kanunu çıkarılmıştır.[4] Bu yeni kanun ile hem askeri ihtiyaç temin edilecek, hem de Rumeli’de yavaş yavaş Müslüman miktarı artmış olacaktır. Hıristiyan tebaadan alınacak çocukların miktarı yeniçeri ağası tarafından tespit edilerek üç, beş, yedi senede bir ve sekiz ile on sekiz ve bazen de yirmi yaş arasındaki gençlerden gürbüz ve sağlıklı olanlar seçilerek devşirildi. Esirlere “acemi oğlanı” denildiği gibi devşirme usulüyle toplanan Hıristiyan çocuklarına da “acemi oğlanı” denildi. Devşirme alınması hakkındaki kanun ile Rumeli’de Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk ve Yunanistan ile daha sonra Bosna, Hersek ve Hırvatistan’dan çocuk toplanmıştı.[5] Boşnaklar Müslüman oldukları halde onlardan da devşirme usulüyle acemi oğlanı alınırdı.[6] Bunu da isteyen kendileriydi. Devşirme usulüyle Hıristiyan çocuklarının alındığı yerler muayyendi. Bu yerler Üsküp, İştip, Köstendil, Pirzren, Görice, sanmakta, Prebol, yaşlıca, Ereğli Kasrı, Yanya, Pirlepe, İskenderiye, Ohri, İpek, Dukakin, Kırçova, Faço, Novesin, Nüveprespe, Manastır, Mastar, İmoçka, İznovrik, Böğürtlen, Gölikesriye, Hurpişta, Biblişte, Akçakale idi.[7] Bazı yerlerden oğlan alınmazdı. İstanbul civarındaki Kartal ile Kadıköyden oğlan alınmazdı. |
|
|  |