Beşiktaş Forum ( 1903 - 2013 ) Taraftarın Sesi - Tekil Mesaj gösterimi

02-02-2007, 15:05

Esnek ve Sabit Döviz Kuru Sistemlerinde Mal-Para-Döviz Piyasalarında Eşanlı Denge

Mal piyasasında eşanlı dengeyi sağlayan faiz haddi-hasıla düzeylerini temsil eden IS eğrisi, para piyasasında eşanlı dengeyi sağlayan faiz haddi-hasıla düzeylerini temsil eden LM eğrisi ve ödemeler dengesindeki dengeyi sağlayan faiz haddi-hasıla düzeylerini temsil eden BP eğrisinin kesiştiği noktada mal, para ve döviz piyasalarında eşanlı denge sağlanır. Diğer taraftan döviz kurunun hükümet müdahalesi olmadan, piyasa döviz arz ve talebi tarafından belirlendiği “esnek döviz kuru” modelinde mal, para ve döviz piyasalarında eşanlı denge, döviz ve para piyasalarında eşanlı dengeyi sağlayan hasıla düzeyine mal piyasasının intibak etmesi ile sağlanır.
Bir ekonomide para piyasasında para arz fazlası varsa ekonomik birimler bu fazladan kurtulmak için tahvile yönelirler. Tahvil talebinin artması tahvil fiyatının artmasına yol açarken aynı zamanda faiz haddinin de düşmesine sebep olur. Böylece yatırımcılar yabancı tahvile yönelirler ve ulusal tahvil talebi azalır. Yabancı tahvile ve dolayısıyla yabancı paraya talep artarken ulusal para talebinin azalmasıyla döviz kuru yükselir. Ulusal paranın değer kaybetmesi yurtiçinde üretilen malların ucuzlamasına ve net ihracatın artmasına yol açar. Net ihracatta meydana gelen artış da, toplam planlanan harcama, hasıla, ulusal para talebi ve faiz haddinin artmasına neden olur. Böylece mal, para ve döviz piyasalarında eşanlı denge sağlanmış olur.
Döviz kurunun piyasa yerine hükümet tarafından belirlendiği durumu ifade eden “sabit döviz kuru” sisteminde ise mal, para ve döviz piyasalarında eşanlı denge, döviz ve mal piyasalarında eşanlı dengeyi sağlayan hasıla düzeyine para piyasasının intibak etmesi ile sağlanır. Yurtiçi faiz haddinin yurtdışı faiz haddinden daha büyük olduğu ekonomiler, yatırımın, dolayısıyla hasılanın azalmasıyla bir daralmaya girerler. Ancak faiz haddinin yüksek olması yurtiçi tahvile ve ulusal paraya olan talebi arttırır. Döviz kurunun düşmesi yönünde baskı oluşmasına rağmen sabit kur geçerli olduğu için ortaya çıkan para talep fazlasını Merkez Bankası döviz satın alıp karşılığında ulusal para vererek karşılar. Merkez Bankasının döviz rezervleri artınca para arzı da artmış olur. Para arzındaki artış faiz haddinin düşmesine, toplam planlama ve hasılanın artmasına yol açar. Böylece mal, para ve döviz piyasalarında eşanlı denge sağlanmış olur.