IMM’de günlük en yüksek ve en düşük kur değişmeleri için belirlenmiş sınırlar vardır. Bunun amacı örneğin bir günde ani bir yükselişle piyasada istikrarın bozulmasını engellemektir. Bunun yerine ani bir olayın etkisi yavaş yavaş atlatılmaya çalışılır.
Bu tür işlemleri yapan alıcı ve satıcılar aracılık hizmeti karşılığında borsaya bir komisyon öderler. Ayrıca borsa açısından bir tür güvence parası niteliğinde olmak üzere sözleşmenin belirli bir oranı kadar yatırılan bir marj vardır.
Kurlardaki değişme ile birlikte, sözleşmenin temsil ettiği dövizin ulusal para karşılığında yükseliş ve düşüşler ortaya çıkar. Kurdaki bir düşme karşısında, sözleşmenin toplam değeri belirli bir sınırın altına inerse, aradaki farkın sözleşme sahibi tarafından günlük olarak marj hesabına ödenmesi gerekir. Bu yükümlülük yerine getirilmediği taktirde sözleşme otomatik olarak iptal edilmiş sayılır ve borsa zararı yatırılan ilk marjdan karşılar. Kurdaki yükselme dolayısıyla ortaya çıkan kazançlar da yatırımcıya peşin olarak ödenir veya faizli olarak marj hesabında tutulur. Her gün yapılan bu hesaplaşmaya “gündelik denkleştirme” sistemi denir. Günlük denkleşme dolayısıyla sözleşmeler adeta her gün yenilenmiş olmaktadır.
Gelecek sözleşmelerinin istenen miktar ve süre için yapılamaması dolayısıyla bu tür işlemler ithalatçı, ihracatçı ve dış yatırımcı gibi ticari ve mali ihtiyaç sahipleri bakımından çok kullanışlı değildir. Fakat taşıdıkları standart özellikler, bu piyasaları özellikle spekülatörler açısından oldukça çekici bir duruma getirir. Gerçekte profesyonel spekülatörlerin asıl faaliyette bulundukları piyasalar bunlardır. Spekülatörler ilgili dövizlerin kurlarıyla ilgili bekleyişlerine göre bu sözleşmeleri alır veya satarlar. Böylece bir gelecek işlemi sözleşmesi ait olduğu teslim tarihine kadar bir çok kez el değiştirir. Bir tek işlemcinin başından sonuna kadar sözleşmeyi saklayıp vade sonunda dövizi tahsil etmesi sık rastlanan bir durum değildir.
|