4.1. Krize Çözüm Paketi ve Teşvikler
Hükümetin ekonomik darboğazı hafifletmek amacıyla hazırladığı önlemler paketinde ihracatı teşvik amacıyla alınan kararların bir bölümü gizli tutularak kamuoyuna açıklanmadı. Maliye ve Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Zekeriya Temizel, Devlet Bakanı Işın Çelebi ile düzenledikleri ortak basın toplantısında “Bazı tedbirleri burada açıklamıyoruz” dedi. Hükümetin açıklamadığı önlemlerle, ihracattaki daralmanın durdurulması amacıyla devlet bazı yükümlülükler altına girdi. Hükümetin Para-Kredi ve koordinasyon Kurulu’na “gizli” ve hemen imzalanması kaydıyla sevk ettiği ve karar taslakları şu düzenlemeleri içeriyor:
∆ İhracatı teşvik amacıyla turunçgiller için ihracat iadesi öngörülüyor.
∆ Bavul ticaretini teşvik amacıyla, liman hizmeti ücretlerinin 550’si devletçe karşılanacak.
∆ Tarife dışı kargo uçaklarına prim ödenecek.
∆ Yolculardan ayakbastı parası alınmayacak.
Kriz nedeniyle gerileyen Türkiye-Rusya dış ticaretinin yeniden canlandırması amacıyla getirilen TL-Ruble cinsinden ödemenin sağlanabilmesi amacıyla da Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel ile Rusya Merkez Başkanı bir hafta önce görüşme yapmıştır.
4.2. Kaynak İki Fondan
Eximbank’a 8 trilyonu 15 Aralıkta aktarılan , Çarşamba günü itibariyle de tamamlanması beklenen 34 trilyon liralık kaynak fonlardan karşılanmaktadır. Buna göre 34 trilyon liralık kaynağın 29 trilyonu Geliştirme ve Destekleme Fonu alacaklarından, 5 trilyonu ise sermayeye mahsuben yapılacak ödemelerden oluşmaktadır.
4.3. Bakan’ın Gafı
Maliye Bakanı Zekeriya Temizel’in Devlet Bakanı Işın Çelebi ile birlikte yapmış olduğu basın toplantısında Bakan’ın açıkladığı bir teşvikte ihraç kaydı ile birlikte yapılan ithalattan alınan %100’lük teminatın bazı şirketler için 510’a indirileceğini söyledi. Fakat bu teşvikten yararlanabilecek şirketlerin güvenilir ihracatçı olması şarttır.
Güvenilir ihracatçılığın yolu da 1 milyar dolarlık dış satımdan geçiyor. Ancak Türkiye’de tek başına bu kadar ihracat yapan şirket bulunmuyor. İhracatta iki önemli sektör tekstil ve demir-çelikte de böyle bir şirket yok. Türkiye’de en fazla ihracat yapan şirket EGS ancak onunda 1997 sonu itibariyle ihracatı 681 milyon dolar iken 1998’in ilk 7 ayı itibariyle ihracatı 442 milyon dolar oldu.
İhracatçılar bu açıklamaya şaşkın bir açıklama yaptılar. Bu büyük bir yanlış ifadedir. Galiba Bakan’ın dili sürçtü dediler.ama yine de ihracatçılar paketten memnun.
İhracatçılarla, giyim ve deri sektörünün temsilcilerinin kararlara ilişkin görüşleri şöyle: |