Teoride Dış Ticaret Hadleri Kavramları | |
BİRİNCİ BÖLÜM
TEORİDEKİ DIŞ TİCARET HADLERİ KAVRAMLARI
1- DIŞ TİCARET TEORİSİNDE TİCARET HADLERİ
Ticaret hadleri kavramı iç ve dış ticarette değişik anlamlarda kullanılır. En yaygın şekli ile ticaret hadlerini ihracat fiyatları ile ithalat fiyatları arasındaki oran biçiminde tanımlayabiliriz. Bir ülke, bir temel yılına göre daha sonraki yıllarda ucuza satıp pahalıya satın alan bir değişim içerisinde bulunmakta ise bu, söz konusu ülkenin dış ticaretten bir kayba uğraması anlamına gelir. Tersine, ticaret hadleri lehine gelişen bir ülke, ekonomik büyümesine ek olarak ticaret hadlerinden sağlayacağı reel gelir artışları ile ekonomik gönencini(refahını) yükseltebilir.
Uluslararası ticaretle ilgili bu kavram, genel ekonomi kuramındaki “iç ticaret hadleri” kavramına benzetilebilir. İç ticaret hadleri kavramı, belirli bir sosyal sınıfın, özellikle köylü sınıfının, satın alma gücünde ve ekonomik gönencindeki değişmeleri izlemek amacıyla kullanılmaktadır. Belirli bir temel yıla göre, köylünün üreterek piyasaya arz ettiği ürünlerin fiyatları, bu sınıfın kendi tüketim gereksinimleri için yada ürettiği ürünleri yeniden üretmek için satın aldığı maddelerin fiyatları ile karşılaştırılmakta ve örneğin köylünün sattığı malların fiyatlarında bir düşme görülmüş ise, bundan köylü sınıfının bir gelir ve gönenç kaybına uğradığı anlamı çıkarılmaktadır.
Ticaret haddi kavramı, iç piyasayla ilgili olarak kullanılıyorsa, aynı ülkedeki tarım kesimi ile sanayi kesimi fiyat endeksleri oranlarını kapsar. Dış piyasayla ilgili olarak kullanılıyorsa, ihraç ürünleri fiyat endeksinin ithal ürünleri fiyat endeksine oranı söz konusu olur. Değişme, her iki halde de, bir temel (baz) yıla göre ölçülür.
|