• Maddeler homojen bir yapıya sahip olmalıdır. Aynı tatmin altında nitelik ve fiyat açısından büyük farkhlık göstermeyen maddeler alınmalı, böylece hesaplanan birim fiyatların gerçeği yansıtan değerler olması temin edilmelidir.
• Seçilen maddeler dış ticarette anlamlı bir paya sahip olmalıdır. Çok düşük miktarlarda ihraç ve ithal edilen maddeler hesaplamalara dahil edilmemelidir. Aksi takdirde gerçeği tam olarak yansıtmayan sonuçlar elde etmek mümkündür.
3. Dış Ticaret Endeksleri Hesaplama Yöntemleri
Endeks hesaplamalarında kullanılan başlıca üç çeşit yöntem bulunmaktadır. Bunlar, Laspeyres, Paasche ve Fisher yöntemleri olup, burada kısaca açıklanmaya çalışılacaktır.
Endeks tipinin belirlenmesi, yapılacak çalışmanın amacına ve ilgili ülkenin dış ticaret yapısına göre değişebilmektedir.
3.1. Laspeyres Yöntemi
Laspeyres Endeksi, Alman iktisatçı Etienne Laspeyres’in, cari fiyatları yada miktarları seçilmiş bir temel dönemin verileriyle orantılı olarak ölçmek için önerdiği endekstir. Laspeyres Endeksi’ne baz dönemi ile ağırlıklandırılmış bileşik fiyat endekside denmektedir (DORNBUSCH ve 1ASPEYRES, 1994; 52). Laspeyres fiyat endeksi, tanımlanmış bir grup malın cari fiyatlar üzerinden toplam maliyetinin, aynı mal grubunun baz dönemi fiyatları üzerinden maliyetine oranlaması ve 100 ile çarpılmasıyla hesaplanmaktadır.
|