imparator

3.3. Fisher Yöııtemi

Laspeyres ve Paasche endekslerinin fiyatların genel seviyesini temsil etmedeki eksikliği ile ilgili bir takım sakıncaları gidermek amacıyla Irving Fisher, bu iki endeksin geometrik ortalaması olan bir endeks geliştirmiştir. Bu endeks literatürde Fisher İdeal Endeksi olarak adlandırılmıştır.



Fisher Fiyat Endeksi =



















Veya; F=




Miktar endeksleri için de ideal endeks, fiyat endekslerinde olduğu gibi hesaplanmaktadır.


Fisher Miktar Endeksi =



Bir maddenin baz yılındaki fiyat ve miktarı Po ve Qo ile, ve aynı maddenin cari yıldaki fiyat ve nıiktarı Rt ve Qt ile gösterilirse, fiyat miktar olarak ifade edilmiş olmaktadır. Buna faktör çevrirni özelliği de denmektedır. Baz yılı ile cari yılın yer değiştirmesi durumunda her iki yolla hesaplanan endekslerin çarpırnının 1 ‘e eşit olması ise Fisher İdeal Endeksinin zaman çevrimi özelliğidir.





Zaman çevrimi ve faktör çevrimi özelliklerinden dolayı ideal endeks olarak tanımlanan bu endeks, Laspeyres ve Paasche endekslerinin geometrik ortalaması olup bu iki endeks değerinin arasında bir değere sahiptir. Bileşik endeksler içerisinde Fisher endeksi zaman ve faktör çevrimi özelliklerine sahip tek endekstir. Laspeyres ve Paasche endeksleri ise sadece basit endeksler ıçin hesaplandığında bu özelliklere sahiptir. Bu sebeple, dış ticaret hadlerinin hesaplanmasında Fisher endekslerinin kullanılması tercih edilmektedir (DTM;1999).


1.DIŞ TİCARET HADLERİNDEKİ GELİŞMELERİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

Ticaret hadlerindeki değişmeleri belirleyen faktörler kısa ve uzun dönem olmak üzere ikiye ayrılır.

1.1.Kısa Dönem Dış Ticaret Hadlerini Etkileyen Faktörler

Dış ticaret hadlerini etkileyen kısa dönem faktörler parasal özellik taşırlar.Bu faktörler, dış ticaret politikası araçlarıdır.Dış ticaret politikası araçları olarak gümrük vergileri, dış transferler ve döviz kurları incelenecektir.