Singer- Prebisch Tezi ‘nin Teorik Açıklamaları
Singer 1985 yılında yaptığı bir çalışmada Singer- Prebisch tezi’nin dayanaklarını dört noktada özetlernektedir (EVANS, 1990; 234).
• Biri neil mallara olan talebin fiyat esnekliği marnül mallara nazaran daha düşüktür.
• Birincil mallara olan talebin gelir esnekliği de mamül mallara göre daha düşüktür.Engel Kanunu olarak bu duruma göre, gelir seviyeleri arttıkça birincil mallara olan talep fazla değişmemekte, ancak sanayi mallarına olan talep artmaktadır.
• Teknolojik yeniliklerin ve icatların çoğu zaman sanayileşmiş ülkelerde ortaya çıkmasından dolayı, sanayıleşmiş ülkeler teknoloji açısından gelişmekte olan ülkelerden daha üst konumda bulunmaktadır. Teknik gelişmelerde üstün durumda olan gelişmiş ülkeler tarım mallarının da sentetik ikamelerini üreterek, gelişmekte olan ülkelerin ürettiği doğal hammadde ve tarımsal ürünlere olan talebin düşmesine sebep olmaktadır.
• Gelişmiş ülkelerde gelişmekte olan ülkelerdeki mal ve iş gücü piyasaları yapısal olarak birbirinden farklıdır. Gelişmiş ülkeler, güçlü ticaret organizasyonları ve tekelci piyasa yapıları ile bu yapısal farklılıktan ve teknik gelişmeden kaynaklanan tüm faydaları elde dönemde ülke aleyhine dönmektedir (HOGENDORN, 1992; etmektedirler. Diğer taraftan, gelişmekte olan ülkelerdeki işgücü fazlası teknik gelişmenin faydalarının sanayileşmiş ülkelerdeki tüketicilere aktarılmasına sebep olmaktadır (EVANS, 1990; 234).
R. Prebish, çalışmalarında öncelikli olarak teknolojik gelişmenin önemine değinmiş ve teknolojik gelişme konusunda birincil mal üretici ve ihracatçılarıyla, mamül mal üretici ve ihracatçıları arasında eşitlik olmadığını belirtmiştir ( PREBİSH, 1984; 176). 1950 yılındaki çalışmasında, gelişmiş ve gelişmekte ol an ülkelerin talep elastikiyetlerindeki farklılıklara değinerek, dış ticaret hadlerinin birincil mal ihraç eden gelişmekte olan ülkeler için bozulduğunu ileri süren Prebish, gelişmiş ülkeleri “merkez” ülkeler, gelişmekte olan ülkeleri ise “çevre” ülkeler olarak adlandırılmıştır.
Prebish’e göre, “Teknolojik gelişmelerin merkez ülkelerde ortaya çıkması sebebiyle, sanayileşmiş ülkeler sistemi kendi çıkarlarına hizmet edecek şekilde organize etmişlerdir. Ara mallar ve ihraç eden gelişmekte olan ülkeler ise, merkez ülkelerin doğal kaynağı olarak sistemde yerlerini alrnışlardır”. |