Gelişmiş ülkelerde mal ve faktör piyasaları çok daha tekelci niteliktedir. Bunun başlıca nedeni, mal pıyasalarında büyük firmaların, faktör piyasalarında iyi organize olmuş güçlü sendikaların bulunmasıdır. Böyle bir ekonomik yapı içinde gelişmiş ülkelerce sağlanan teknolojik ilerlemeler bu ülkelerde gelirleri artınnakta ve fiyat düşmeleri görülmemektedir. Buna karşılık, büyük firmaların ve güçlü sendikaların bulunmadığı gelişmekte olan ülkelerde ise teknolojik ilerlemeler, ihraç edilebilir malların nisbi fiyatlarını düşürme etkisi yapmaktadır.
İki farklı ülke grubunda konjonktür dalgalanmalar yoluyla zıt yönlerde gözlenen fiyat hareketleri, ilksel malların mamül mallar karşısındaki ticaret hadlerinde sürekli olarak bozulmalara yol açmaktadır.
Piyasa yapısıyla ilgili faktörler özetlenecek olursa, gıda ve gıda-dışı tarımsal ürünlerle hemen her türlü hammadde piyasalarında tam rekabet veya ona yakın koşullar geçerli iken mamül mallar daha çok monopol ve oligopol piyasa koşullarına tabidirler. Kuşkusuz, piyasa yapılarındaki böylesine bir farklılık, nisbi fiyatların birincil grup mallar aleyhine değişmesi yönünde kuvvetli bir neden oluşturmaktadır.
|