Türkiye Avrupa Birliği ile nihai malların serbest dolaşımı alanında Gümrük Birliği sürecini 31 Aralık 1995 tarihinde tamamlamıştır. 1973 yılında iki taraf arasında imzalanan Katma Protokol ile 22 yıllık geçiş süreci belirlenmişti. Katma Protokol'de tarım ürünlerinin serbest dolaşımı da hedef olarak gösterilmiş, ancak bu konuda ilerleme sağlanamamıştır. 22 yılık sürenin sonunda Türkiye ile Avrupa Birliği arasında imzalanan Türkiye - AT Ortaklık Konseyi 1/95 sayılı kararında, tarım ürünlerinin serbest ticaretine ilişkin olarak ucu açık ek bir süre tayin edilmiştir. 1973 yılında imzalanan Katma Protokol'de yer alan tarım ürünlerine ait karşılıklı ticaret tercihlerinin artırılması 1/95 sayılı Ortaklık Kararı'nda yer almıştır. Avrupa Birliği bu karar gereğince Türkiye'ye tarım ürünleri ithalinde tercihli rejim uygulamasına geçmiş, Türkiye sınırlı sayıda tercih getirmiş hatta hayvansal ürünlerde Avrupa Birliği ürünleri ithaline kısıtlama getirmiştir.
Gümrük Birliği sürecinin tamamlanmasının ardından, Türkiye Birlikten tam üye adaylığı beklerken, Avrupa Birliği, Gümrük Birliği ile tam üyelik arasında bir statü ve işbirliği öngören "Türkiye için Avrupa Stratejisi" başlıklı resmi belgeyi Haziran 1998 tarihinde açıklamıştır. Bu belge Türkiye ile Birlik arasında tarım sektörüne ilişkin yeni hedefleri içermektedir:
1 )Türkiye ile Birlik arasında tarım ürünlerinin serbest dolaşımı
2) Türkiye'nin AB Ortak Tarım Politikası'na tam uyumu,
3) Uyum sürecinde 3 aşamalı plan uygulaması,
a) Tarım politikalarına ilişkin karşılıklı bilgi değişimi,
b) Tarım politikalarının karşılıklı müzakeresi,
c) Uygulanan politikalar arasında farklılıkların tespiti,
4) Uyum sürecinde AB'nin Türkiye'ye teknik yardımı,
Bu belge Türkiye ile Avrupa Birliği tarım sektörleri arasında uyum sağlanması için yeni bir süre başlatmıştır. Ancak 1999 yılı Aralık ayında AB'nin Türkiye'yi tam üye adayı ilan etmesi ile birlikte, Türkiye üyeliğin gerekliliği alan AB Kopenhag Kriterlerine ve uygulanan politikalara uyum sürecine girmiştir. Bu uyum sürecinde tarım sektörü için kriter AB'nin uyguladığı Ortak Tarım Politikası'dır. Türkiye'nin tarım ihracatının yüzde 50'si, ithalatının ise yüzde 34'u Avrupa Birliği ile gerçekleştirilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türk tarımı için Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası'na uyumun neden önem taşıdığı anlaşılabilmektedir. |