3.2.2. Franchising Anlaşmaları
Anlaşmaya dayalı uluslararasılaşma yollarından biri de franchising anlaşmalarıdır. Esas itibariyle franchising anlaşmalarının lisan anlaşmaları başlığı altında incelenmesi gerekmektedir. Fakat özellikle oto kiralama ve fast-food gibi iş kollarında franchising anlaşmalarının devleşmesi ve dünya ticaretinde önemli bir yere sahip onası, franchising anlaşmalarını uluslarasılaşma yolları içerisinde ayrı bir başlık altında incelenmesine neden olmuştur.
Franchising bir işletme sistemi altında kendisini ima ve marka konusunda piyasaya kabul ettirmiş, bu imaj ve marka kapsamında faaliyet gösteren bir firmanın desteği ve birbirlerinin benzeri hatta kopyası olan firmaların, mal ve hizmetlerin üretim ve/veya dağıtımını hedef alarak, bırakım ödemeler karşılığında söz konusu marka veimajın sahibi olan franchising ile girmiş oldukları bağımsız bir ticari anlaşma türüdür.
Franchising anlaşmalarının temelde dört unsuru bulunmaktadır. Bunlar; franchiser (ticari adını-markasını, pazarlama veüretimle ilgili teknik haklarını satan gerçek veya tüzel kişi), franchisee (yukarıdaki hakların kullanımını belirli bir süre için bazı ödemeler karşılığında elde eden girişimci, yatırımcı veya firma) franchising anlaşması (franchisor ve franchisee arasındaki ilişkinin niteliğini belirleyen bağımsız bir ticari anlaşma) ve franchisee'dir. Franchising çeşitleri değişik kriterler temel alınarak olaya konulabilir. Bu kriterler dağıtım kararlarını esas alabileceği gibi, franchising sözleşmesinin özelliklerini de göz önünde bulundurabilirler. Fakat uygulamadaki genişliği ve franchising kavramına yoğunlaşması bakımından aşağıdaki çeşitlendirmeye başvuracağız: |