6.2. UNCTAD
United Nations Conference on Trafo and Development (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı) ilk kez 1964'de toplanmıştır. Amacı, uluslararası ticarette gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarını koruyabilmek, sanayileşmiş ülkelerden gelişmekte olanlara sürekli ve sistemli şekilde yardım akışını organize edebilmekti. Daha sonra Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun bir organı haline gelerek Cenevre'ye yerleşen UNCTAD, üyeleri arasındaki çıkar farklılıkları ve sanayileşmiş ülkelerin direnmeleri sonucu amaçlarına erişememiştir. Ancak, az gelişmiş ülkelerin dünya ticaretindeki payını arttırmak ve kalkınmalarını hızlandırmak için sanayileşmiş ülkelerden ticari ödün ve doğrudan yardım almak için çalışmalarını sürdürmektedir.
6.3. IMF
1944'de savaş sonrası uluslararası ekonomik ilişkileri düzenlemek amacı ile toplanan Bretton Woods Konferansının yarattığı International Monetary Fund (Uluslararası Para Fonu) 140 devletin üye olduğu bir mali klüp şeklinde çalışmalarını sürdürmektedir. Amaçları uluslararası mali işbirliğini kuvvetlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmektir.
Dünya ticaretini engelleyen en önemli etkenlerden biri özellikle birçok gelişmekte olan ülkenin ödemeler dengesinin açık vermesi, yani bu ülkelerin ihtiyaçları olan ithalâtı yapacak yeterli dövize sahip olmamalarıdır. IMF geçici güçlükler nedeniyle döviz sıkıntısına giren ülkelere ödemeler dengelerini düzeltecek döviz kredileri verir. Bu kredilerin kaynağı üye devletlerin ödedikleri kotalardır. Kotaların miktarı ülke ekonomisinin boyutlarına göre saptanır. Kotaların % 25'i altın veya döviz, % 75'i de ülkenin ulusal parası ile ödenir. Kotanın "altın dilimi" ödeyen ülkece istendiği anda kullanılabilir. Geri kalan dilimleri kullanma koşulları giderek ağırlaşır. Ancak bu koşullara uyan ülkeler bu sınırların çok üstüne çıkabilirler; örneğin Türkiye BOO milyon SDR'lik (Özel Çekme Hakkı) kotasının % 625'ini kullanmakladır. IMF'nin kredi vermesi ayrıca uluslararası ticari bankalara o ülke için yeşil ışık yakmaktadır. IMF kendisinden borç alan ülkelerin bunu heri ödeyebilmeleri için ekonomilerini istikrara kavuşturacak önlemler almalarını şart koşmaktadır, özellikle para arzının ve devlet harcamalarının kontrolü ve ihracatı arttıracak devalüasyonlar IMF koşullarının başında gelmektedir. Son zamanlarda IMF mal arzını arttıracak önlemler üzerinde de durmaktadır. |