6.6. Madde Anlaşmaları
Yukarıda incelenen kuruluşlara ek olarak çeşitli Madde Anlaşmaları (Commodity Agreements) da dünya ticaretini istikrarlı bir şekilde geliştirmek için faaliyet göstermektedir. Belli bir ürünün sunum ve istemi dengesiz oldukça fiyatı istikrarsız seyretmektedir. Bu, özellikle sunumu hava koşullarına bağlı olan ve isteme göre ayarlanama-yan tarım ürünleri için geçerli olmaktadır. Önemli fiyat iniş çıkışları da üretici veya tüketicileri etkilemektedir. Fiyat dalgalanmalarını önlemek için üç ayrı yol izlenmektedir.
a. Çok taraflı anlaşma sisteminde tüketici ülkeler asgari bir fiyat düzeyini korumak için gerektiğinde o fiyatlara ürün satın almayı, üretici ülkeler ise bir tavan fiyatını aşmamak için gerektiğinde mal satmayı kabullenmişlerdir.
b. Kota sisteminde, ürün fazlası olunca üretici ülkeler üretim ve ihracatlarını sınırlamakta, darlık meydana geldiğinde ise tüketici ülkelere, belirli .kotalar tanımaktadırlar.
c. Üçüncü yöntemde, fiyat istikrarı tampon stoklarla sağlanmaktadır. Dünyâ fiyatları önceden 'saptanan'' tabanın altına düşme eğilimini gösterilice stoklar için alım yapılarak fiyat düşüşü önlenmekte, fiyat, saptanan tavanı aşacağı zaman ise stoklardan satış yaparak fiyat artışı durdurulmaktadır;'Bu yöntemlerle denetlenen 'başlıca "piyasalar buğday, şeker, .kahve ve kalay piyasalarıdır. Bu piyasalarda üretici ülke bir tekel kurmak yerine, tüketicilerle birlikte çalışarak istikrarı korumak ve dünya ticaretini geliştirme yolunu seçmişlerdir |