6. Kurultay: 8 Haziran 1943. Bu kurultay, CHP'nin tek parti döneminde yaptığı son kurultay olarak tarihe geçti. Kurultayda, "genel sekreterin parti hükümetine üye olarak girmesini" öngören parti tüzüğünün 29. Maddesi, "bugüne kadar uygulanmadığı" gerekçesiyle kaldırıldı. 5. Kurultay'da oluşturulan "Müstakil Grub"un üye sayısı 21'den 35'e çıkarıldı. 2. Dünya Savaşı'nın sürdüğü bir sırada toplanan kurultayda, parti programının beşinci bölümü "Cihan Harbi İçinde İdare", altıncı bölümü de "Cihan Harbinden Sonraki İhtimaller" başlıkları altında yeniden düzenlendi; ulusal savunma ile dış ilişkiler konularına ağırlık verildi.
2 Ocak 1946: Demokrat Parti kuruldu. Celal Bayar, partinin kuruluşunu basın toplantısıyla açıkladı.
2. Olağanüstü Kurultay: 10 Mayıs 1946. Parti Genel başkanı ve Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, kurultay konuşmasında, yeni seçim kanununun yasalaşmasından sonra seçimlere gidileceğini açıkladı, "serbest seçim hedefimizdir" dedi. Olağanüstü kurultayda, tüzük değişikliğine gidildi ve "değişmez genel başkan" ifadesi, "genel başkan" olarak düzenlendi; genel başkanın 4 yıl süre için parti milletvekilleri arasından seçilmesi ilkesi getirildi. Bu çercevede yapılan genel başkanlık seçiminde, İnönü, 708 oy alarak tekrar genel başkan oldu. 5. Kurultay'da kurulan "Müstakil Grup" da, çok partili yaşamda artık işlevini yitirdiği gerekçesiyle kaldırıldı.
21 Temmuz 1946: Çok partili dönemin ilk genel seçimi yapıldı. Seçimlere, 5 Haziran'da kabul edilen yeni seçim yasası ile gidildi; tek dereceli seçim ve "açık oy, gizli sayım" esası uygulandı. CHP 396, DP 62 milletvekili çıkardı, 7 milletvekili de bağımsız olarak meclise girdi. Seçim sonuçlarının ilanından sonra DP, seçimlere hile karıştırıldığını iddia etti. Bu tartışma yıllarca sürdü.
7. Kurultay: 17 Kasım 1947. 19 gün süren bu kurultayda, önemli kararlar alındı. Genel Başkanlık Divanı kaldırılarak yerine kurultayca seçilen 40 üyeli "Parti Divanı" getirildi. 12 kişilik Genel Yönetim Kurulu'nun Parti Divanı arasından seçilmesi uygulamasına gidildi. Cumhurbaşkanlığı ile CHP Genel Başkanlığı'nın aynı kişide birleşmesi uygulamasına yeni bir biçim verildi; parti genel başkanı |