Çerkes Ethem olayı bu suretle sona ererken, olayla ilgilenenler, onun lehinde veya aleyhinde hükümlere varmak istemişlerdir. Biz bu hükümleri bir tarafa bırakarak, önceleri vatan için başarılı hizmetlerde bulunmuş olan Çerkes Ethem ve kardeşlerinin, Yunanlılarla iş birliği yaptıkları tarihe kadar, ne Büyük Millet Meclisi kuvvetlerine karşı harekete geçmiş olan Çerkeslerle, ne de Yunan hükümetinin onayı ile “Şark-ı Karib Çerkesleri Te’mîn-i Hukuk Cemiyeti”ni kuran ve İzmir’de bir kongre toplayarak, 11 Ekim 1921’de bir bildiri yayımlayan Çerkeslerle bir ilişkileri tespit olunmadığını söyleyeceğiz. Bununla beraber adı geçen cemiyete girmemiş görünmeleri veya Milli Mücadelenin ilk yıllarında büyük hizmetlerde bulunmuş olmaları, kendilerinin vatan haini sayılmalarını önleyemedi. Çünkü onlar sonunda Yunanlılara sığınmış ve Türkler aleyhine harekete geçmişlerdi. Bu itibarla vatanını seven her Türk, İstiklâl Mahkemesi tarafından onların, ölüm cezası ile cezalandırılmış olmalarını elbette çok isabetli bir hareket sayacaktır. |