Mühürler:
Bütün Eski Önasya dünyasında, yazının başlangıcından beri önemli bir yeri olan mühürler, günümüzde apayrı bir uzmanlık birimi haline gelmiştir. Bu nedenle çok değişik tipoloji içeren mühürler hakkında, bu kapsamda detaylı bir bilgi vermek olanaksızdır. Çivi yazısı, özellikle bunların silindir ve damga mühür biçimli olanlarına uygulanmıştır. Mühürlerin bulla adını verdiğimiz, kil baskıları ise, orijinallerinden daha çok sayıda ele geçmiştir. Mühür yapımında kullanılan malzeme ise, çoğunlukla taştır. Daha kısıtlı sayıda, değerli taş ve madenlerden yapılan örnekler de bulunmuştur. Mühürler üzerinde özellikle kral isimlerinin yazılmış olması, bize tarihleme açısından büyük kolaylık sağlar. Çivi yazılı damga mühürlerin en güzel örneklerini ise, Hitit toprak bağış belgelen vermektedir
Nasıl Çözüldüler?
Şimdiye dek çivi yazısının Sümer'de doğup, Önasya dünyasında işlerlik kazanarak, Pers dünyasına kadar yayıldığından bahsettik. Çivi yazısı ve bu sistemle yazılan dillerin çözüm hikâyesi ise, tam ters noktada başlamış, yani bilmeceye ilk ışık tutan Eski Persçe yazıtlar olmuştur.
grup üç dilli (Eski Persçe, Elamca, Babilce) kısa yazıt ve Nakş-i Rüstem yazıtlarını yayınlamış ve çivi yazısının soldan sağa yazıldığını da doğru olarak farketmiştir. l686'da Perse-polis'i dolaşan Engelbert Kâmpfer ise, her ne kadar çözümüne bir katkısı olmasa da, yazıya o dönemden beri anıldığı adı olan Latince cuneatae "çivi biçimli" benzetmesini yakıştırmıştır. |