10-02-2007, 10:13
|
#8 |
| Guest |
Bu olaylar ve demeçten sonra Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal bir yurt gezisine çıkmış, durumu bir kez de kendisi incelemiştir. Bu olaylar Gazi’ nin özellikle devrim ve devrim uygulamaları konusunda takındığı kesin tavır üzerine Serbest Cumhuriyet Fırkası 17 Kasım 1930’da kendisini kapatma kararı almış ve böylece bu ikinci deneme de sonuçsuz kalmıştır. A. Doğu İsyanı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasıyla oluşan, yoğun, mecliste var oluş çabaları ülkede karışıklıkların , devrime ve ülke bütünlüğüne karşı yeni ayaklanmaların çıkmasına neden olmuştur. Bu yoğun ve aşırı davranışların sonucu dış etkilerin de yardımıyla 11 Şubat 1925’te doğuda Şeyh Sait Ayaklanması patlak vermiş, ayaklanma kısa sürede Elazığ ve Diyarbakır yörelerine yayılmıştır. Şeyh Said. Doğuda halkı ayaklanmaya iter ve etrafında toplarken dinin elden gittiğini yaymış, halkın dinsel, mezhepsel inançlarına karşı devrimin amaçları doğrultusunda kullanmıştır. Kendisi Nakşibendi tarikatının şeyhlerindendir. İngilizlerle ilişki kurduğu, destek gördüğü saptamıştır. İngilizlerin amacının ne olduğu baştan beri bilinmektedir. Doğu da budunsal ayrılıkları körüklemek, yeni Türk devletinin başına bir sorun yaratmaktır. Ayaklanmanın ilk başındaki yayılma ve gelişme içte ve dıştaki devrim düşmanlarını umutlandırmıştır. İngilizler bölgede bir Kürt devletinin kurulacağı umuduna kapılmıştır. İngilizlerle iş birliği içinde olan ve ayaklanmanın perde arkasındaki önderliğini yapan İstanbul’da oturan Şeyh Abdülkadir’dir. Bu ayaklanma yurt dışında sürgünde bulunan son padişah Vahdettin’i de umutlandırmış, yabancı gazetelere demeç vererek, Türkiye’ye dönüp tahta geçeceğini söyleyecek kadar yüreklendirmiştir. Doğuda bölgesel seferberlik kararı alınmış, ayaklanmanın bastırılması görevi orduya verilmiş, vatana hainlikle ilgili yasaya yeni ekler getirilmiş, Takrir-i Sükun[1] yasası çıkarılmış, istiklal mahkemeleri kurulmuştur. Ayaklanma hükümetin ve ordunun kesin kararı ve uygulaması sonucu 15 Nisan 1925’te tamamen bastırılmış ve Haziran başında ayaklanma bölgesindeki devlet gücü bütün ağırlığıyla yönetimi eline almıştır. |
|
|  |