Sınıflama sorununun mutlaka çözmesi gereken konu, yapılan sınıflamadaki
kategorilerin, evrensel olarak bütün devrim olaylarını açıklayabilecek bir
kapsamda olmasıdır. Bir başka deyişle, öyle bir sınıflama yapmalıyız ki, o
sınıflamaya girmeyen bir devrim türü olmasın.
Tek Ölçüte Göre Devrim Sınıflamaları
Bu tür sınıflamaların en klasik örneği, tek bir ölçüte göre --taraftar--,
--tarafsız--, --karşıt-- sınıflaması yapmaktır. Örneğin, devrimleri --Marxçılık--
ideoloji ve eylemine göre sınıflarsak, --Marxçı devrimler--, --Marxçı olmayan
devrimler-- ve --karşı Marxçı devrimler-- kategorileri, dünyadaki tüm devrimleri
kapsar. Fakat tek ölçüte göre yapılan sınıflamalar, kendi içlerinde çok iyi
karşılaştırma olanağı vermekle birlikte, o tek ölçütün dışındaki
karşılaştırma olanaklarını son derece sınırladıklarından, toplumsal gerçeğin
bazı bölümlerini dışarda bırakmak tehlikesiyle yüz yüze gelirler. Konuyu biraz
daha açarsak, bir devrimin --Marxçı-- olup olmaması bazen her şeyi açıklamaz.
Örneğin, o devrimin bir toplumun içindeki sınıflararası çatışmalardan mı
kaynaklandığını, yoksa bir dış güce karşı yürütülen bir kurtuluş savaşı
sonunda mı gerçekleştirildiğini ,belirlemez. Böylece --birden çok ölçüt--
kullanma zorunluluğu doğmuş olur. |