İşte Comte, bütün bu güncel durumdan son derece etkilenmiş ve büyük
kitleleri, kendisinin --bilimsel yöntem-- uygulayarak bulduğu --iyi--leri ve
--doğru--ları kabul etmeye çağırmıştır. Bir anlamda, Comte'un düşüncesi, gününü
kurtarmaktır.
--Gününü kurtarmak-- Pozitivist kurama özgü bir nitelik de değildir ayrıca.
Bütün büyük boy kuramlara ve bunları üretenlere bakıldığında, hemen hemen
hepsinin --gününün sorunlarına yanıt aramak-- amacıyla üretildiğini görürüz.
Burada Comte'un yanlışı, hem, sistemini dayadığı --gerçeğin algılanış biçimi--
ögesinin nasıl bir yol izleyeceğini iyi görmemiş, hem de hangi somut kişi,
grup ya da örgüt ve sınıflara dayanacağını iyi kestirememiş olmasıdır.
Tam bu noktada tarihe bakarken yaptığı yanlış ile gününü değerlendirirken
yaptığı yanlış birleşmektedir: Tüm insanlığın geçmiş ve gelecek evrimini,
yalnız ve soyutlanmış bir biçimde --ideoloji--ye bağlamak.
Pek doğal olarak geçmiş ve gelecek böyle bir --soyutlanmış ideoloji--
çerçevesinde algılanınca, yapılacak iş de --soyut ideoloji üretmek--tir. Soyut
ideoloji üretiminin en güzel mekanizmasının da bir --din-- kurmak olduğunda hiç
kimsenin kuşkusu olmasa gerek. |