Aslında, sınıfsal devrim modeli ile Osmanlı İmparatorluğu'nun teması
Cumhuriyet'ten önce başlamıştı. Örneğin, 1910 yıllarında Sosyalist Hilmi ve
Baha Tevfik, Osmanlı Sosyalist Fırkası'nı kurmuşlar ve dergi yayınına
başlamışlardır (Çapanoğlu, 1964:48-57) . Bir yandan Marxçı düşünceler,
İmparatorluk sırasında içeri girerken, öte yandan, örneğin Parvus Efendi gibi
Marxçı kuramın önde gelen kişilerinden biri uzun bir süre, Osmanlı
İmparatorluğu'nun durumunu, sınıfsal devrim açısından çözümlüyordu
(Parvus, 1977) .
Mustafa Kemal eyleminin başarıya doğru yol aldığı sıralarda, sınıfsal
devrimin de Rusya'da oturma ve yerleşme döneminde olması, iki olay arasındaki
etkileşimi daha yoğun yapmıştı. Anadolu'da bir yandan sosyalist düşünceler ve
akımlar çeşitli kişi ve gruplar tarafından savunulurken, öte yandan Sovyetler
Birliği'nde de Türk Devrimi'ni etkileyecek oluşumlar ortaya çıkıyordu. Eski
İttihatçı liderlerden Enver Paşa'nın Sovyetler Birliği'nde bulunması bu
etkileşimi son derece ilginç bir duruma sokuyordu. |