Yeni Sol Yaklaşım
Gülalp'ın bu yorumuna karşın, merkez-çevre kuramına bağlı devrim modeli,
genellikle --yeni sol-- denilen, sömürgelerde, Latin Amerika'da ve Batı
Avrupa'da bir süre etkili olan bir başka düşünce ve (daha önemlisi) eylem
akımıyla koşutluklar gösterdi. Kanımca, merkez-çevre kuramı ve
karşı-emperyalist devrim modelinin asıl önemi (bizim incelediğimiz, Atatürk
ve devrim toplumbilimi açısından) buradan kaynaklanmaktadır.
Durum aslında oldukça ilginçtir. Bir yanda Frantz Fanon, Che Guevera, Regis
Debray (aralarında önemsiz zaman farkları bulunmasına karşın) Afrika ve Latin
Amerika'da devrim eylemi ve kuramını işçi sınıfının dışında ve şiddete dayalı
olarak geliştirirken, öte yandan Marcuse, Batı Avrupa'da işçi sınıfının nasıl
burjuvazinin tutsağı olduğunu belirtiyordu. Böylece, mevcut durumun eleştirisi
ve devrim uygulaması açısından oldukça tutarlı bir bütün oluşuyordu. Bütünün
eksik kalan yanı, bunları evrensel bir kuram içinde yorumlamaktı. İşte
merkez-çevre kuramı bunu gerçekleştirdi. Böylece, yeni sol ile yeni Marxçılık
karşı-emperyalizm içinde birleşiyordu. |