--Türkiye'nin bugünkü mücadelesinin yalnız Türkiye'ye ait olmadığını, bütün
arkadaşlarımız ifade etmiş iseler de, bunu bir defa daha teyit etmek
lüzumunu hissediyorum. Türkiye'nin bugünkü mücadelesi yalnız kendi nam ve
hesabına olsaydı belki daha kısa, daha az kanlı olur ve daha çabuk
bitebilirdi. Türkiye, azim ve mühim bir gayret sarfediyor. Çünkü, müdafaa
ettiği bütün mazlum milletlerin, bütün Şark'ın davasıdır ve bunu nihayete
getirinceye kadar Türkiye, kendisiyle beraber olan Şark milletlerinin beraber
yürüyeceğinden emindir.-- (Karal, 1969:17).
Bu satırlar, gerek merkez-çevre kuramının, gerekse karşı-emperyalist devrim
modelinin uygulayıcısı olan bir liderin, bilincini, eylem sırasındaki
düşüncelerini göstermektedir. Temmuz 1922'de söylenen bu sözler, sıcak
eylemin heyecanı içinde, geçici bir anlayışla söylenmiş bile kabul edilse,
1933 yılı gibi, artık, gerek Kurtuluş Savaşı'nın kazanıldığı, gerekse dünya
koşullarının çok değiştiği bir dönemde, aynı esastaki şu sözlerin daha geniş
kapsamlı bir biçimde yinelenmiş olması Atatürk'ün bu konudaki bilincini ve
yaklaşımını kesin olarak saptamaktadır: |