d) Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında yönetime gelenlerin kimleri temsil
ettikleri pek belli değildi. Bu açıdan yöneticilerin temsil ettikleri kişi,
grup ve sınıflarla bağlarının kopması çok önemli bir devrim nedeni oluşturur
gibi gözükmemektedir. Bu gerçeğin temelinde, Osmanlı yönetim geleneğinin,
genellikle --toplumdan kopuk-- olması, bir başka deyişle, yönetimin Padişah'tan
başka kimseyi temsil etmemesi ilkesi yatmaktadır.
Yine de özellikle İttihat ve Terakki döneminde, Parti'nin, anlamı son
derece muğlak olan bir --aydın-- ve --bürokrat-- kesimi temsil ettiği ve
Meşrutiyetçi düşünceleri yansıttığı düşünülebilir. Bu açıdan İttihatçı
yönetimin yaptıkları kendisini destekleyenler açısından hiç de umut verici
değildir. Örneğin, Meşrutiyet adına yönetime el koyan İttihatçılar, siyasal
suikastler dönemini başlatmışlardır. Ayrıca, Meşrutiyetçiliğin bir ön koşulu
olan meşruiyetçilik konusunda da titiz oldukları söylenemez. Bu açıdan,
ülkede artık varlığını duyurmaya başlayan --Batıcı--, --İlerici--, --Meşrutiyetçi--
ve --Meşrutiyetçi-- diye nitelenebilecek düşünceler açısından İttihatçıların
temsil güçlerini yitirdiklerini söylemek çok yanlış olmaz. |