Ayrıca, bir süre sonra İttihatçıların kendi içinde de önemli bölünmeler
olmuştur. Bu nedenle de, iktidardaki grubun, daha geniş bir tabana dayalı
olan partinin tüm üyelerini ve destekçilerini temsil yeteneklerini
yitirdikleri söylenebilir. Hiç kuşkusuz, devrimci ve hatta darbeci nitelik
taşıyan bir partideki bu bölünmeler çok önemlidir. Nitekim partinin vurucu
gücünü oluşturan gruptan Yakup Cemil'in idam edilmesi bu bölünmelerden yalnız
bir tanesinin göstergesidir.
e) Yönetim mekanizmasının yetersizliği, Osmanh'nın çökmesinde en önde gelen
ögelerden biridir. İktidardaki kişi, grup ve sınıflardan bağımsız olarak,
Osmanlı Devleti'nin yönetim mekanizması tüm etkinliğini yitirmiş
gözükmektedir. Bürokrasi hemen hemen hiçbir alanda duruma egemen
olamamaktadır. Siyasal iktidar ile bürokrasi arasındaki bağların gevşekliği
bir yana, bürokrasi kendi içinde de güçsüz ve yetersizdir.
Yönetim mekanizmasının yetersizliği Osmanlı'nın çöküşünün ve Türk
Devrimi'nin en önemli hazırlayıcılarından biridir. Askeri yönetim başta olmak
üzere mali yönetim ve sivil yönetimin öteki alanları tam bir kargaşa
içindedir. Yabancıların denetiminde olan --Düyunu Umumiye--, --devlet içinde
devlet-- özelliği kazanmıştır. Rüşvet her alanda ve her düzeyde bürokrasinin
önemli bir ögesi durumuna gelmiştir. Memurların etkin olmaları bir yana,
maaşları bile ödenememektedir. |