g) Bir devrime yol açan nesnel siyasal koşullar arasında, sistemin
karşıtlarına meşru yollar tanımaması olayı, sanki Osmanlı'nın son dönemi için
söylenmiş gibidir. Bir yanda mutlakiyetçi bir yönetimin meşrutiyet adına
sınırlandırılması ile başa geçen İttihatçıların varlığı, öte yanda, bizzat
İttihatçıların her türlü muhalefeti susturucu ve bastırıcı önlemleri, ortamı
siyasal devrim açısından iyice hazır duruma getirmiştir.
h) İmparatorluk içinde kimse artık mevcut siyasal yönetimin, uzun dönemli
sorunlara çözüm getireceğine inanmıyordu. Bu yüzden de çözümler mevcut
siyasal yapının dışında aranmaya başlanmıştı.
Hemen herkes, mevcut siyasal yapıyı değiştirerek vatanı kurtarma reçeteleri
hazırlıyordu. Birbirlerinden oldukça farklı ilkelere göre hazırlanmış olan bu
reçetelerin tek ortak yanı, hepsinin, mevcut siyasal rejimden umut kesmiş
olmalarıydı.
ı) Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılış nedenleri arasında hem siyasal, hem de
ideolojik nitelikli olanı milliyetçilik akımlarıdır. Batı Avrupa'da sanayi
devrimi sonrası geliştirilmiş ve Osmanlı'ya bütünüyle yabancı olan
milliyetçilik ideolojisi önce Balkanlarda etkisini gösterdi. Daha sonra Arap
yarımadasına da atlayan milliyetçilik akımları, en sonunda, İmparatorluğun
sahibi olan Türkleri tek başına bıraktı. |