Tarihe baktığımızda gerek birçok toplumsal eylemin, gerekse pek çok
devrimin, liderlerinin adıyla anıldığını görürüz. Roma İmparatorluğu'ndaki
köle ayaklanmasına ismini veren Spartaküs, Osmanlı İmparatorluğu'nu sarsan pek
çok ayaklanmalar içinde Şeyh Bedreddin, İtalyan Birliği'ni kuran Garibaldi,
Fransız Devrimi'ne damgalarını vuran Mirabeau, Robespierre, Danton, Amerikan
Bağımsızlık Savaşı'nı gerçekleştiren Washington, Sovyet Devrimi'nde Lenin ve
Troçki, Çin'de Mao, Türkiye'de Mustafa Kemal Atatürk, toplumsal eylemlere
isimlerinin damgasını vurmuş olan liderlerden yalnızca birkaç örnektir.
Tarihçiler ve toplumbilimciler için toplumsal eylemlerle, liderler
arasındaki ilişkinin araştırılması, ilginçliğini sürekli koruyan bir konudur.
Toplumsal oluşumların ve tarihin mi liderleri yarattığı, yokşa liderlerin mi
toplumsal oluşumları ve tarihi yaptığı, aslında anlamsız, fakat konunun
ilginçliğini belirleyen bir tartışmadır. Tartışmanın anlamsızlığı, olayın tek
yönlü bir etkileme olmamasından gelir. Toplum ve lider, birbirlerini etkiler
ve tarihi birlikte biçimlendirirler. Hiç kuşkusuz bu etkileşimin altında,
tarihin yadsınamaz belirleyiciliği vardır. Fakat liderler de gerek doğru
teşhisleriyle, gerekse güçlü kişilikleriyle bu oluşumları kendi görüşleri
çerçevesinde etkilerler. |