İşte Weber, bu noktada ortaya çıkarak, kültürel değişmeler sonunda
meşruluğunu kaybetmiş olan toplumsal yapıyı değiştiren kişiye karizmatik
lider diyor. Karizma, Weber'e göre, lideri, öteki insanlardan ayıran
niteliklerin tümüdür. Bu nitelikler, başka insanların lidere mal ettikleri
doğaüstü ya da insanüstü niteliklerin toplamından oluşur (Weber, 1947:358) .
Bir başka deyişle, karizmatik lider, kendisine doğaüstü ya da insanüstü
nitelikler yakıştırılan kişidir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta,
liderde gerçekten böyle nitelikler bulunmasının değil, ona böyle nitelikler
yakıştırılmasının önemli olduğudur.
Bir Karizmatik Lider Olarak Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk'ün karizmatik liderliği iki açıdan incelenebilir:
Birinci olarak, içinde bulunduğu toplumun toplumsal ve kültürel yapıları
arasındaki sürtüşme ve çatışmayı çözmeşi, ikinci olarak da, kendisine
yakıştırılan insanüstü, doğaüstü nitelikler açısından Mustafa Kemal'in
yaptıklarının gerçekten Weber'in modeli bakımından çok ilginç sonuçlar
vermesidir.
Atatürk'ün yetiştiği toplumun koşullarına toplumsal yapı-kültürel yapı
ayırımı açısından baktığımızda oldukça keskin hatlarla belirlenmiş özellikler
görmekteyiz. |