Kongrenin selameti için alınması gerekli önlemlerin belirlediği taktiklerle,
genel strateji çatışması, bu konuşmanın hemen ardından Mustafa Kemal Paşa'nın
şu değerlendirmesinde açığa çıkar: --Pek ihtimal vermiyorum ve ciddi telakki
etmiyorum ama, şayet bu zat, kongrenin toplanmasına müdahale etmeye ve mani
olmaya kalkışırsa bizim de tedarikli bulunmamız lazım gelir. Aklıma
kolordudan biraz muhafız asker istemek gelmiyor değil. Fakat bu iyi bir şey
olmaz. Kongreyi millet değil, asker yaptı ve yaptırdı, derler. Ordunun
baskısı ve müdahalesi altında Erzurum Kongresi'nin yapılmış olduğu hakkında
herhangi bir tahminin yürütülmesi dahi işimize elvermez...--
Görüldüğü gibi, aslında bütünüyle, bir generalin, Mustafa Kemal'in, hemen
hemen tümüyle askeri gücüne ve ününe bağlı olan bir eylemi, askerden
arındırılmış olarak göstermek, genel stratejinin bir gereğidir. |