--Mister Bravn hakkında yapılan propagandanın yanlışlığını tebarüz ettirmek
için kongreyi keyfiyetten haberdar ettim. Bu hakikat üzerine manda isteyen
muhtıra sahipleri de bir an düşünsünler. On dakikalık ara, bu düşünmeyi temine
kafidir.-- (Kansu, 1966:240).
8 Eylül'de başlayıp 10 Eylül günü bir karara bağlanan --manda-- tartışmaları,
uzun konuşmalardan sonra, yine bir taktikle son buldu: Rauf Bey'in önerdiği
çözüm, Amerikalıların, yardım olanaklarını araştırmak ve yıllardan beri
hakkımızda yapılan olumsuz propagandanın doğruluğunu incelemek üzere
Anadolu'ya çağrılmasıydı. Mustafa Kemal Atatürk'ün --bu mektubun gönderilip
gönderilmediğini çok iyi hatırlamıyorum-- dediğine bakılırsa, konu, onun
istediği biçimde, belli bir taktik sonunda, çözüme ulaştırılmıştı
(Atatürk, tarihsiz:114) .
Bütün bu tartışmalar olagelirken, Amerikalıların tutumu hep Osmanlıların
lehine olarak algılanmıştı. Bunun en önemli nedenlerinden biri de Wilson'un,
--kendi kendini yönetim-- anlayışını savunduğu ünlü 14 ilkeyi öne sürmüş
olmasıydı. Böylece Anadolu halkı da, kendi yazgısını kendisinin belirleme
arzusunun A.B.D. tarafından kabul edileceğini sanıyordu. Oysa, A.B.D. çok
başka bir görüş sahibiydi. Türkiye'yi denetlemek istiyordu (Duru, 1978:44) . |