İşin ilginç yanı, --zamanlama kavramı-- burada da kendini göstermişti
(Atatürk'ün bir zamanlama üstadı oluşu, Webster'e --General Quintus Fabius
Maximus, General Mustafa Kemal'i kıskanırdı-- dedirtmiştir (1981: 7). Bakınız
Mustafa Kemal Paşa, daha Erzurum Kongresi sırasında Cumhuriyet'i ilan
edeceğini söyleyen kararlı devrimci, yeni partinin programı için ne diyor:
--Bu program, bugüne kadar, icra ve intaç ettiğimiz (uyguladığımız ve
sonuçlandırdığımız) esaslı bilcümle hususatı ihtiva ediyordu. Maahaza programa
ithal edilmemiş, mühim ve esaslı bazı meseleler de vardı. Mesela Cumhuriyet'in
ilanı, hilafetin ilgası, Şer'iye Vekaletinin lağvı, medreseler ve tekkelerin
kaldırılması, şapka iksası gibi...
Bu meseleleri programa ithal ederek, vaktinden evvel, cahil ve mürtecilerin,
bütün milleti tesmime (zehirlemeye) fırsat bulmalarını muvafık bulmadım.
Çünkü, bu mesailin (işlerin) zamanı münasibinde, hallolunabileceğinden ve
milletin binnetice memnun olacağından kat'iyen emindim.--
(Atatürk, tarihsiz: 718).
Bu satırlardan da açıkça görüldüğü gibi, Mustafa Kemal Paşa, kafasında
tasarladığı en önemli atılımları, yeni kurduğu partinin programına, sırf
strateji ve taktik açısından uygun görmediği için almamıştı.
İlginç olan nokta, Mustafa Kemal'in tek tek atılım saymak yerine, temel
ilkeler üzerinde odaklaşmış olmasıdır. Örneğin, Cumhuriyet'in ilanını
belirtmiyor, fakat --hakimiyet milletindir--, --Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin
haricinde hiçbir makam, mukadderatı milliyeye hakim olamaz--, gibi bir genel
stratejinin anahatlarını vurguluyor.
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Devamı Olarak Halk Fırkası
Mustafa Kemal Paşa, bu partiyi, artık amacını gerçekleştirmiş olan
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin yerine kurmuştu. Vatan, düşman işgalinden
kurtulduğuna göre, --Redd-i İlhak-- ve --Müdafaa-i Hukuk-- gibi kavramların
anlamı da kalmamıştı. Oysa, artık başlayan yeni dönemde de halkın katkısına
ve desteğine gerek vardı. Bu yüzden Mustafa Kemal, --Milli Kurtuluş Savaşı
sırasında olduğu gibi, milli saadetimizi sağlayacak bu çalışma devresinde de
milletin yardımını ve bütün aydınların ve vatanseverlerin bu işe ortak
olacaklarını ümit ederim.-- diyordu (CHP, 1963:6-7). |