Dokuz Umde ve Atatürk'ün Tutumu
Halk Fırkası adı altında kurulan örgüt, bir devrimcinin, siyasal iktidara
el koyduktan sonra yapacağı atılımları topluma özümletmek için kullanacağı
bir örgüttü. Bu açıdan, önceden belirlenmiş ilkelerle, hem zamanından önce
bazı kişi ve grupları ürkütmemek, hem de uygulamanın gereklerine göre elastik
davranma olanaklarını sınırlamamak amacıyla, son derece kısa ve özlü dokuz
--umde-- ile yetinilmişti. Bu konuda Atatürk şöyle diyor :
--Neşrettiğim programı, bir fırkai siyasiye için gayrikafi, kısa bulanlar
oldu. Halk Fırkası'nın programı yoktur dediler.--
Bu noktadan sonra, sürekli olarak uzak kalmaya dikkat ettiği --kuramcılık--
konusuna da değinerek, ne yaptığı ile birlikte ne yapmadığını da vurguluyor :
--Filhakika, umdeler namı altında malum olan programımız, itiraz edenlerin
gördükleri ve bildikleri tarzda, bir kitap değildi. Fakat, esaslı ve ameliydi.
Biz dahi gayrıkabili tatbik fikirleri, nazari birtakım teferruatı
yaldızlayarak bir kitap yazabilirdik.-- (Atatürk, tarihsiz:718-719).
Halk Partisi'ndeki Süreklilik Çizgisi
Mustafa Kemal Atatürk için pek çok nitelik ve özellik hemen hemen tümüyle
onun kişiliğinde simgeleşmiş olarak belirtilir. Örneğin, o herşeyden önce bir
zamanlama ustasıdır. Bir --geniş cephe-- lideridir. Büyük bir stratejist ve
büyük bir taktisyendir. Bütün bu özellikleri yanında unutulmaması gereken bir
başka niteliği vardır ki, Türk toplumunun tarihine damgasını vurmakta ona çok
büyük yardımcı olmuştur: Mustafa Kemal Atatürk bir --örgüt adamı--dır.
Konuya bu açıdan bakıldığında, --Halk Fırkası-- olarak başlayıp, --Cumhuriyet
Halk Partisi-- olarak yaşamını sürdüren --örgüt--ü bir başlangıç değil, belli
bir süreç içinde anlamlı bir aşama olarak değerlendirmek gerekir.
Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşam süresinde, --örgüt--, önce siyasal gücü eline
geçirebilmek için, daha sonra da kafasında planladığı toplumu yaratabilmek
için bir araç niteliği taşımıştır. Bu ikinci aşama, yani kafasındaki toplumu
yaratabilmek için araç olarak kullanılan örgüt süreci içinde --Halk Fırkası--nın
yerini Kili şöyle belirliyor: |