İlk Türk İslam Devletlerinde Kültür ve medeniyet | |
İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET
1-DEVLET YÖNETİMİ
a. Hükümranlık (Hakimiyet anlayışı): Türkler, teşkilatçılıkları ve savaşçılıkları sayesinde gittikleri bölgelerin halkını kısa bir sürede hakimiyetleri altına aldılar. Türkler İslâmiyet'i kabul ettikten sonra hakimiyet anlayışında bazı değişiklikler oldu. Ancak özde bir değişiklik olmadı, İslâm devlet anlayışındaki hükümdarlığın halife tarafından tasdikedilmesi kuralı Gazneliler ve Selçuklularda işletildi Ancak bu devletlerin hükümdarları hiçbir zaman hakimiyetlerini Abbasi halifeleriyle paylaşmadılar.
Aksine Selçuklular ve Memlükler halifeyi dini lider kabul etmişler, halifeyi koruyarak İslam dünyasının
siyasal liderliğini üstlenmişlerdir. Türkler yönetimi altındaki milletlere eşit ve adaletli davrandılar. Bu
anlayış islâmiyet'le daha da güçlendi. Buna paralel olarak Türkler, hakimiyeti altındaki milletleri,
devletin çeşitli memurluklarına getirdiler.
b.Hükümdar : Türk hakimiyet anlayışına göre Tanrı yeryüzünü yönetme yetkisini (Kut) Türk hükümdarına vermişti. Bu anlayjşa göre devlet, hanedanın ortak malı sayılıyordu. Bu durum hane
dan üyeleri arasında sık sık taht kavgalarına neden oluyordu.Bu durum Türk devletlerinin çabuk
parçalanmasına ve yıkılmasına neden oldu. Ancak güçlü hükümdarların mücadeleleri kazanması
bu sistemin faydalı tarafıdır. Memlüklerde ise hükümdarlık babadan oğula geçmiyordu. En güçlü
komutan devlet yönetimini ele geçiriyordu.
Hükümdar, devletin idaresinde, doğrudan sorumluydu. Halkı rahat ettirmek ve fetihler yaparak devletin gücünü arttırmak hükümdarın başlıca görevlerindendi. Türk - İslâm hükümdarlarının hakimiyet sembolleri vardı. Bunlar hutbe, sikke (para), tuğra. arma, unvan ve çetr(güneşlik) gibi sembollerdi. |