5. Sipahiler : İktalarda yetiştirilen atlı askerlerdir. Bu askeridüzen Nizamü'l Mülk tarafından yapıl-mıştır.
Eyyûbilerin ordusu kara ve deniz kuvvetlerinden oluşuyordu. Eyyûbilerin ordularının temeli Kıpçak ve Kafkaslardan getirilerek eğitilen Türklerden oluşuyordu. Memlüklerde de bu sistem devam etti. Tama-men Türklerden oluşan Memlûk ordusunda başarılı olan komutanlar hükümdarlığa kadar yükselebiliyor-du. “Bütün emirlere hükümdar olma hakkının tanınması” sık sık hükümdar değişikliğine ve istikrarın bozulmasına neden oluyordu. Harzemşahlar’da ordu, hassa askerleri ve tımarlı sipahilerden oluşuyordu.
4. ADALET TEŞKİLATI
İslâmiyet'le beraber dinî kurallar Türklerin hukuk anlayışında etkili olurken, İslâmî esaslara ters düş-memek şartıyla Türk töresi de devam etti. Hukuk, şer'î ve örfî olarak ikiye ayrılıyordu.
a. Şer'î Yargı Sistemi : Bu yargı sisteminde davalara kadılar bakıyordu. Başkadıya, Kâdi'l Kudat
(kadılar kadısı) denirdi. Kadılar halk arasında din ile ilgili davalara, ölüm, miras, boşanma, hayır işleri, nafaka ve noterlik gibi işlere bakardı. Ayrıca vakıfları da idare ederlerdi. Başkadıyı sultan tayin
ediyordu.
b.Örfî Yargı Sistemi : Bu. mahkeme, düzenini bozan ve kanunlara uymayanların davarlarına bakar-
di.Ayrıca örfî hukuk vergilere, askeri teşkilâta, ikta sahiplerinin hak ve görevleri ile ticaret hayatına ait
konularıda içine alıyordu.
Emir-î Dâd (Adalet Bakanı) : Bu görevli mahkemelerin başıydı. Ağır siyasi suçlar ise sultanın baş-kanlığındaki Divan-ı Mezalim mahkemesinde görüşülerek karara bağlanırdı. Ordu içindeki anlaş-mazlıklara Kadıy-ı Leşker (kazasker) bakıyordu. Türk hükümdarları haftanın belirli günlerinde Di-van-ı Mezalim'de halkın davalarını ve şikayetlerini dinleyerek karara bağlıyorlardı.
|