Bilindiği gibi İzmir'in işgâli hem İstanbul'da, hem Anadolu'da çok büyük üzüntü ve ızdırap yaratmıştır. Halk bütün yurtta bu haksız uygulamanın yanlışlığını hem İstanbul'a, hem de İtilâf devletlerine ulaşabildikleri her vasıta ile duyurmaya çalışmış ve halkta "karşı koyma" şuuru uyanmaya başlamıştır.Hiç kimse tarafından organize edilmeyen, sırf millî şuurla bir araya gelen insanlar, yurdun her yerinde protesto mitingleri yapmaya başlamışlar ve bu protesto miting ve telgraflarıyla da bütün yurdu büyük bir heyecan dalgası kaplamıştır. Denilebilir ki İzmir'in işgâli ile Türk halkında işgâllere karşı koyma şuuru uyanmıştır. İşgâl kuvvetlerinin kontrolü altında bulunan İstanbul'da bile halk çok çeşitli yerlerde protesto mitingleri düzenlemiş buralarda heyecanlı konuşmalar yapılmış ve bütün dünyaya mücadele etmenin kararı ve haklılığı duyurulmaya çalışılmıştır. Daha sonra anlatılacağı gibi Mustafa Kemal Paşa bu heyecanı yeni görevine başlar başlamaz Samsun ve Havza'dan İstanbul'a gönderdiği telgraflarda net bir şekilde yansıtmıştır. Mustafa Kemal Paşa İzmir'in işgâli ile uyanan bu "millî mücadele ruhunu" çok iyi yönlendirmiş, her yerde protesto mitingleri yapılmasını sağlamış, İstanbul'a ve itilâf devletlerine protesto telgrafları çektirmiş ve millî mücadelenin ilk kıvılcımlarını bir araya toplayarak bir kurtuluş meşalesi yaratmıştır. Biz bu çalışmamızda Mustafa Kemal Paşa'nın telgraflarındaki millî ruh ve heyecanı göstermeye çalışacağız. Ancak bunun için de İzmir'in Yunanlılarca işgâlinin Türk kamu oyunda oluşturduğu millî heyecanı birkaç farklı örnekle göstermek istiyoruz:
Bu örneklerden biri işgâl edilen İzmir şehrinde gerçekleştirilen bir faaliyettir. 16 Mayıs 1919'da İzmir Müdafaa-i Hukuku Osmaniye Cemiyeti, İstanbul'daki devlet adamlarına ve ABD temsilcisine şu şekilde telgraflar çekmiş ve işgâli protesto etmiştir:"... Avrupa, on milyon Müslüman ve Türk'ün idam ve imhasına karar vermişse, milletimiz buna uymayacak ve vatan uğrunda, kahramanca çarpışarak ölmeye hazır bulunacaktır. Tarihe, bütün bir milletin varlığını savunmak için nasıl öldüğünü gösterecektir..."(3)
|