Cumhuriyet döneminde semtin görünümü bir hayli değişti. 1939'da Abbas Ağa Mezarlığı kaldırılarak yerinde bir park vücuda getirildi. Aynı tarihlerde Barbaros Türbesi civarı da düzene konulmaya başlandı. Hükümetçe verilen bir karar üzerine Belediye tarafından burada pek çok dükkan istimlak edildi. Bu arada türbenin avlu duvarına bitişik bulunan III. Osman'ın kızlarağası Ebukuf Ahmet Ağa'nın hayratı olan 1759 tarihli bir çeşme ile Mihrişah Valide Çeşmesi ortadan kaldırılmıştır. Yine Beşiktaş muhafızı Hasan Paşa'nın türbesi de kaldırılarak Yahya Efendi Türbesi'ne taşındı. Yıldız'da saat kulesi karşısında Yaveran dairesi duvarına bitişik Bezmialem Valide Sultan Çeşmesi yerinden kaldırılarak Topkapı’da Maltepe-Rami yollarının birleştiği noktaya götürüldü.
Beşiktaş semti üzerinde gerçekleştirilen bütün bu son dönem değişiklik veya yıkımlar yanında, semtte şimdilerde unutulmuş olan bir de tayyare, bugünkü ifadeyle uçak fabrikası bulunmaktaydı. Semtin deniz kıyısı üzerinde kurulmuş olan tayyare fabrikası; İstanbul’un Cumhuriyet dönemi ilk havaalanı olan Yeşilköy (Atatürk) Havaalanın da kurucusu Nuri Demirağ tarafından inşa edilmişti. Buradan üretilen uçaklar Afganistan, Pakistan, İran, Bulgaristan, Almanya ve bir çok Avrupa ülkesine satılmaktaydı. İnönü dönemiyle hem Türkiye hem de Beşiktaş bu fabrikasını kaybetti. Bugün Beşiktaş Kaymakamlığı ve Kadıköy Vapur İskelesi’ne giderken boş, harap ve büyük kütlesel bina da eski tütün depolarıdır. Eski bir konağın bulunduğu bu yere, konağın yanması üzerine Cumhuriyet’in başlarında bir tütün deposu inşa edilmiştir.
Semt merkezinde Barbaros dendiğinde deniz manzaralı büyük bir kahvehane akla gelirdi. Şimdilerde bir restoran olarak kullanılan bina bir dönemler de üniversite binası idi. Halen de hemen bitişiğinde kiracı olarak Mimar Sinan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi binası bulunmaktadır. 1960’lı yılların sonunda devlet üniversitelerine giremeyen varlıklı aile çocuklarının rağbet ettiği özel üniversiteler kurulmuştu. 1970’lı yılların başında bu özel üniversiteler anayasanın eğitim eşitliğine ters düştüğü için kapatılmıştır. Beşiktaş Mimarlık Okulu da bunlardan biri idi. Özel üniversiteler yasaklanınca semtin üniversitesi de Mimar Sinan Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne (bugünkü Mimar Sinan Üniversitesi) bağlanmıştır. Sonraları bu bina kahvehane olmuş, buradan mezun olanlar da devlet üniversitelerine hoca olmuştur.
Zamanla her şey değişiyor. Beşiktaş semti de hızla kabuk değiştiriyor. Otuz yıl öncesinin sakin semti, şimdilerde İstanbul’un trafik akışı içerisinde önemli bir geçiş noktası. Ihlamur bölgesi birer piknik alanı olarak göz alabildiğince Mecidiyeköy’e kadar boş iken şimdilerde bir bina yığını halinde. Tarihi güzelliklerinin bir kısmını bu şekilde kaybeden Beşiktaş, bugünün İstanbulu içerisinde şehrin diğer semtleri gibi düzensiz yerleşmenin de kurbanı olmuş durumdadır.
Akaretler
Beşiktaş ve Maçka arasında, bulunduğu semte adını veren Akaretler sıra ev grubu, Şair Nedim ve Spor Caddelerinin çatalağzı biçiminde birleştikleri bölgede ve eğimli arazide kurulmuştur. Akaretler, "sıra ev" olarak adlandırılan konut tipinin İstanbul'daki en önemli örneğidir. Yapımına Ocak 1875'te irade-i hümayunla başlanan evlerin mimarı Sarkis Balyan'dır.
Bu evler kira konutu olarak tasarlanmış ve bunlardan elde edilecek gelirle Aziziye Camii'nin yapılması planlanmıştır. Akaretler, 133 konut birimini ihtiva eder. 1992'de Apart-otele dönüştürülmesine karar verilen evlerin restorasyon çalışmaları devam etmektedir.*
Beşiktaş’ta eserler |