İNANÇLAR
Uygur adlarında Mani etkisi var mıdır?
“Manicilikle Sogd kültürü Uygurlar’ı etkisi altına almaya başlar. Pek çok Uygur putatapar ya da Totemcilik benzeri dinlerinden kalma adlarını ya da annelerinin doğumdan sonra ilk gördükleri eşyanın adını taşır (altun, altın, kün, güneş, timur, demir, tugh, bayrak, ashuk, iskelet v.b.)
Bunun yanı sıra çok sayıda Uygur da dinin etkisiyle ya da özentiden Sogd adlarını, özellikle de iyilik tanrısı Hürmüz’ün adını taşır.”
(J.P.Roux, Orta Asya, Tarih ve Uygarlık, S.204)
Manihesitler’in ilk kurbanı Türk bagıtırların suretleri oldu
“Fanatik Maniheistler’in ilk kurbanı kayalara oyulan Türk bagatırların suretleri oldu. Yu.N.Perix bu satırların müellifine Moğolistan’daki bütün heykel ve oyma suretlerin parçalanmış olduğunu, buna karşılık hayret verecek şekilde Altaylar ve Yedisu’dakilerin salimen korunduğunu anlatmıştır.
Tarihçilerimizden hiçbirinin Vandalizm sektantını takdir edeceğini sanmam.
Daha sonraları yani 795’deki saray isyanları sonrucunda hanın tahtının çevresine kümelenen memurlar ve Mani Kilisesi idarecileri ondan ‘bütün dünyadaki sade ve iyi insanların, temiz canlıların korunmasını, kötülerin ise yokedilmesini’ talep ettiler.
Kimin iyi kimin kötü olduğu da yine Maniheistlerce belirleniyordu ve ele geçen malumatlara göre Mani sanemlerine Buda’nın ayaklarını yıkadığı şeytanın sureti kazınmıştı.
Elbette bu sanemler günümüze kadar yetip gelmemişse bunun sebebi çağların umumi hastalığı müsamahasızlıktır.”
(L.N.Gumilöv, Hazar Çevresinde Bin Yıl, S.254) |