19.yy’da Mısırlı albay Arabi Paşa önderliğinde halk ayaklandı ve 1852’de milliyetçi bir hükümet kuruldu. Ayaklanmalar başlayınca İngiliz donanması İskenderiye’yi bombalayarak işgal etti. Arabi Paşa’yı yenen İngiliz ordusu Kahire’yi aldı. Ülke bundan sonra görünüşte Osmanlı ama gerçekte İngiltere tarafından yönetildi. Çoğunluğu İngiliz komutanı olan yeni bir Mısır ordusu kuruldu. İngiliz yönetimi altında Fransa’ya olan borçlar ödendi.
1914’te Osmanlı ve İngiltere farklı taraflarda savaşmaya başlayınca, İngilizler Mısır’ı resmen koruma altına aldıklarını açıkladılar. Savaştan sonra Mısır milliyetçiliği daha da güçlendi ve çıkan ayaklanmalar karşısında İngiltere Mısır’a kendi kendilerini yönetme hakkını vermek zorunda kaldılar.
MISIR’IN BAĞIMSIZLIĞI
1922’de Kral Fuad yönetiminde bağımsız bir Mısır birliği kuruldu. 1923’de yapılan anayasayla Mısır’ın iki meclisi bir parlamentoya bağlı anayasal bir krallık olmasına karar verildi. Ama İngilizler Mısır’ın Sudan üzerinde tam denetim kurmasına izin vermedikleri gibi, özellikle Süveyş Kanalı’nı korumak üzere, Mısır’da askeri birlikler bulundurmayı sürdürdüler. İki yıl sonra Mısır halkı ilk kez bir parlamento seçiminde oy kullandı. Saad Zaglul’ün başkanlığında kurulan hükümet, İngiltere ve kralla ters düşünce birkaç ay içinde istifa etti. İngiltere, kral ve parlamento arasındaki sürtüşmeler nedeniyle ülke uzun süre siyasal dengesine kavuşamadı. Kral Faruk’un başa geçmesinden sonra 1936’da Mısır ve İngiltere arasında önemli bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmayla İngilizler 1956’ya kadar Süveyş Kanalı’nın savunmasını yürütecek birlikler dışında Mısır’dan askerlerini çekmeyi kabul etti. Buna karşılık Mısır, Sudan’ın yönetimini İngilizlerle paylaşmayı ve savaş çıkması durumunda İngiliz ordusunun üs olarak kullanılmasını onayladı. II. Dünya Savaşı’nda, Alman ve İtalyan orduları batıdan Mısır’a girdiler; ama 1942’deyenilerek geri çekildiler. Bu savaşın ardından Mısırlılar, İngiliz birliklerinin Kanal bölgesini terk etmesini ve Sudan’dan çekilmesini istedi. İstekleri kabul edilmeyen Mısır hükümeti imzalanan antlaşmayı geçerli saymadı. |