Halide Edip dönme idi. Sultanahmet'teki ateşli konuşmalarıyla tanınmasına, Anadolu'da MUSTAFA kEMAL'in yanından ayrılmamasına rağmen, Amerikan mandacısı idi. Ecnebi etkilerden kurtulamamış, sonunda eşi Adnan'la birlikte yurt dışına sürülmüştür.
Hanzadeler, İngiliz teşviki ile isyana hazırlanıyordu.(1919) O dönemdeki İngiliz casusları Arnavut, Kürt ve Arap idi.
Bütün bu ve benzeri kişiler zaman zaman TÜRK'ten ayrı biri gibi davranmış, etnik köken ve düşünce tarzlarıyla MİLLİ MÜCADELE'ye zarar vermişlerdir.
Amerikan mandacıları, İngiliz muhipleri, Fransız hayranları, Çerkez, Kürt, Ermeni, Rum bölücülerin yanısıra bir de "Federasyoncular" vardı. Aralarında Kara Vasıf Bey'in de bulunduğu bu grup 11.12.1918'de bir "Milli Kongre" topladı. "Anasır-ı Osmaniye itilafı" ile bir İslam Konfederasyonu fikrini ortaya attı. Bunların bir kısmı İngiltere'den medet umarken bir kısmı da Amerika'nın destek sağlıyacağını düşünüyorlardı... Enver Paşa da Rusya'da aynı fikirler peşinde koşuyordu.
Bizce elbette TÜRK ve MÜSLÜMAN milletler arasında konfederasyon olabilir. Ancak bu TÜRKİYE'nin bölünmesi ile değil; tam tersine diğer ülkeler ile bir araya gelmesi ile ve TÜRKİYE'nin önderliğinde mümkün olabilir. Yoksa Özal'ın düşündüğü gibi önce Güneyeedoğu'yu TÜRKİYE'den koparıp devlet yapmak, sonra onu sözde federasyon şeklinde bağlamak tarzı çözümler asla kabul edilemez. |