Türkiye’nin Kazanımları
Sözleşme Türkiye’ye eski düzenlemeler ile kıyaslanamayacak düzeyde kazanımlar sağlamıştır. her şeyden önce Türkiye kendi güvenliği için bölgeyi silahlandırma hakkına sahip olmuştur. Bu sayede uluslar arası güç dengelerinde Türkiye, İngiltere ve SSCB başta olmak üzere diğer güçler tarafından da daha fazla önemsenir bir hale gelmiştir. Türkiye bu önemini daha sonraki diplomatik manevralarında kazanıma döndürmeyi bilmiştir.
Savaş gemileri ve denge konusunda Türkiye’ye verilen takdir hakları da kazanımlar arasındadır.
Ticaret gemilerinde mutlak geçiş serbestisi varsa da, bölgenin egemen gücü olarak Türkiye deniz yollarından geçişin güvenli olması konusunda elbette bazı haklara sahiptir ve bu haklar aslında pratikte Türkiye’ye geçişleri çok daha güçlü bir şekilde düzenleme imkanını da vermektedir. Nitekim Sözleşme’den yıllar sonra 11 Ocak 1994 tarih ve 21815 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Boğazlar ve Marmara Deniz Trafik Düzeni Hakkında Tüzük” geçişlerin düzenlenmesini çok daha geniş bir şekilde yorumlamıştır. Boğazlar’dan geçen trafiği geçen süre için tahminlerin ötesinde artmış olması diğer gemilerin güvenliği için geçişleri geciktirmeyi ve sınırlandırmayı mümkün hale getirmektedir. Bu konudaki düzenlemeler biraz da petrol taşımacılığındaki olağanüstü artışla birlikte yoğunluk kazanmıştır. Ancak bu sınırlandırmalar özellikle Rusya tarafında Sözleşme’nin ruhuna aykırı bulunmaktadır.
Türkiye Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nden şu aşamada tam anlamıyla memnun değilse de, yeni bir konferans toplanmasını da tercih etmemektedir. Çünkü bu durumda Türkiye’nin bölgedeki egemenliği de tartışmaya açılabilecektir ve konferansa Yunanistan ve Rusya gibi bölgede farklı yorumları bulunan ülkeler de katılacaktır.
|