19-02-2007, 14:46
|
#1 |
| Guest |
Arazi Taksimatı : Arzi ile ilgili olarak, islam hukukunda ve siyaset kitaplarında çeşitli tanımlar, türlü taksim ve tasnifler yapılmıştır. İslam hukukuna göre arazi üç kısma ayrılmıştır. Bunlardan birincisi arz-ı öşri, veya arz-i öşriyye, ikincisi arz-ı haraci veya arz-i haraciyye, üçüncüsü de arzı tarz’if veya arz-ı emiriyye yani miriyye’dir. Toprağın bu şekilde ayrılması yeri veya ürünleri bakımından omayıp, sahipleri bakımındandır. Nitekim toprak sahipleri bu ayrıma balı olarak üçe ayrılmıştır. Birinciler müslim, ikinciler zimmi, üçüncüler tagallübi, yeni fetihle ele geçirilerek idare edilen toprakların sahipleridir. Osmanlı devleti de gelişip fethettikleri topraklar artınca, kendilerinden önceki Büyük Selçuklar, Anadolu Selçukluları ve Belikler gibi toprağı taksim ve idare etmişlerdir. Bu sebeple Anadolu beyleklerinden aldıkları yerlerde nizamı aynen bırakırlarken, Rumeli’de fethettikleri toprakları devlete bağlı arazi olarak tapulamışlar, sadece klise, manastır ve dini vakıfları serbest bırakmışlardı. Bunun yanısıra bazı yerleri de sahipleri üzerinde bırakaram mülk toprak statüsüne koymuşlardır ki bu tür topraklar Mülk Timar olarak adlandırılmıştır. Osmanlı Kanunnamelerinde toprak beş ksıım olarak ele alınmıştır : 1- Arazi-i Memlüke : Mülk topraklardır. Butür toprakalrın tasarruf hakkın bütünüyle sahiplerine ait idi. Diğer bütün malları ve eşyaları gibi mras bırakabilirler, satabilirler, hibe edebilirler, rehin bırakabilirler veya vakfedebilirlerdi. Arazi memlwke toprakları dört krsma ayrılırdı : a) Köy ve kasabalar içinde veya kenırlarında kısmen iskan bölgesi sayılan yarım dönüm büyüklüğünde bulunan yerler, b) Aslen arazi-i emiriyyeden iken sonradan arazi-i memlükeye dahil olan yerler, c) Arazi-i öşriye, d) Arazi-i haraciyye |
|
|  |